Catulli
Carmina

 

I

[ad Cornelium.]

metrum: hendecasyllabus



cui dono lepidum novum libellum
arida modo pumice expolitum?
Corneli, tibi: namque tu solebas
meas esse aliquid putare nugas

5

iam tum, cum ausus es unus Italorum
omne aevum tribus explicare cartis
doctis, Iuppiter, et laboriosis.
quare habe tibi quidquid hoc libelli
qualecumque; quod, patrona virgo

10

plus uno maneat perenne saeclo.

 

II

[fletus passeris Lesbiae.]

metrum: hendecasyllabus



passer, deliciae meae puellae,
quicum ludere, quem in sinu tenere,
cui primum digitum dare appetenti
et acris solet incitare morsus,

5

cum desiderio meo nitenti
carum nescio quid lubet iocari
et solaciolum sui doloris,
credo ut tum gravis acquiescat ardor:
tecum ludere sicut ipsa possem

10

et tristis animi levare curas!

 

IIa

[fragmentum.]

metrum: hendecasyllabus



.  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .

tam gratum est mihi quam ferunt puellae
pernici aureolum fuisse malum,
quod zonam solvit diu ligatam.

 

 

III

[fletus passeris Lesbiae.]

metrum: hendecasyllabus



lugete, o Veneres Cupidinesque,
et quantum est hominum venustiorum!

passer mortuus est meae puellae,
passer, deliciae meae puellae,

5

quem plus illa oculis suis amabat.
nam mellitus erat suamque norat
ipsam tam bene quam puella matrem,
nec sese a gremio illius movebat,
sed circumsiliens modo huc modo illuc

10

ad solam dominam usque pipiabat.

qui nunc it per iter tenebricosum
illuc, unde negant redire quemquam.
at vobis male sit, malae tenebrae
Orci, quae omnia bella devoratis:

15

tam bellum mihi passerem abstulistis
o factum male! o miselle passer!
tua nunc opera meae puellae
flendo turgiduli rubent ocelli.

 

IV

[de phaselo.]

metrum: trimeter iambeus



phaselus ille, quem videtis, hospites,
ait fuisse navium celerrimus,
neque ullius natantis impetum trabis
nequisse praeterire, sive palmulis

5

opus foret volare sive linteo.
et hoc negat minacis Hadriatici
negare litus insulasve Cycladas
Rhodumque nobilem horridamque Thraciam
Propontida trucemve Ponticum sinum,

10

ubi iste post phaselus antea fuit
comata silva; nam Cytorio in iugo
loquente saepe sibilum edidit coma.

Amastri Pontica et Cytore buxifer,
tibi haec fuisse et esse cognitissima

15

ait phaselus: ultima ex origine
tuo stetisse dicit in cacumine,
tuo imbuisse palmulas in aequore,
et inde tot per impotentia freta
erum tulisse, laeva sive dextera

20

vocaret aura, sive utrumque Iuppiter
simul secundus incidisset in pedem;
neque ulla vota litoralibus deis
sibi esse facta, cum veniret a mari
novissimo hunc ad usque limpidum lacum.

25

sed haec prius fuere: nunc recondita
senet quiete seque dedicat tibi,
gemelle Castor et gemelle Castoris.

 

V

[ad Lesbiam.]

metrum: hendecasyllabus



vivamus mea Lesbia, atque amemus,
rumoresque senum severiorum
omnes unius aestimemus assis!
soles occidere et redire possunt:

5

nobis cum semel occidit brevis lux,
nox est perpetua una dormienda.
da mi basia mille, deinde centum,
dein mille altera, dein secunda centum,
deinde usque altera mille, deinde centum.

10

dein, cum milia multa fecerimus,
conturbabimus illa, ne sciamus,
aut ne quis malus invidere possit,
cum tantum sciat esse basiorum.

 

VI

[ad Flavium.]

metrum: hendecasyllabus



Flavi, delicias tuas Catullo,
ni sint illepidae atque inelegantes,
velles dicere nec tacere posses.
verum nescio quid febriculosi

5

scorti diligis: hoc pudet fateri.
nam te non viduas iacere noctes
nequiquam tacitum cubile clamat
sertis ac Syrio fragrans olivo,
pulvinusque peraeque et hic et ille

10

attritus, tremulique quassa lecti
argutatio inambulatioque.
nam nil stupra valet nihil tacere.
cur? non tam latera ecfututa pandas,
ni tu quid facias ineptiarum.

15

quare, quidquid habes boni malique,
dic nobis. volo te ac tuos amores
ad caelum lepido vocare versu.

 

VII

[ad Lesbiam.]

metrum: hendecasyllabus



quaeris, quot mihi basiationes
tuae, Lesbia, sint satis superque.
quam magnus numerus Libyssae harenae
lasarpiciferis iacet Cyrenis

5

oraclum Iovis inter aestuosi
et Batti veteris sacrum sepulcrum;
aut quam sidera multa, cum tacet nox,
furtivos hominum vident amores:
tam te basia multa basiare

10

vesano satis et super Catullo est,
quae nec pernumerare curiosi
possint nec mala fascinare lingua.

 

VIII

[ad se ipsum.]

metrum: choliambus



miser Catulle, desinas ineptire,
et quod vides perisse perditum ducas.
fulsere quondam candidi tibi soles,
cum ventitabas quo puella ducebat

5

amata nobis quantum amabitur nulla.
ibi illa multa cum iocosa fiebant,
quae tu volebas nec puella nolebat,
fulsere vere candidi tibi soles.

nunc iam illa non vult: tu quoque impotens noli,

10

nec quae fugit sectare, nec miser vive,
sed obstinata mente perfer, obdura.
vale puella, iam Catullus obdurat,
nec te requiret nec rogabit invitam.
at tu dolebis, cum rogaberis nulla.

15

scelesta, vae te, quae tibi manet vita?
quis nunc te adibit? cui videberis bella?
quem nunc amabis? cuius esse diceris?
quem basiabis? cui labella mordebis?
at tu, Catulle, destinatus obdura.

 

IX

[ad Veranium.]

metrum: hendecasyllabus



Verani, omnibus e meis amicis
antistans mihi milibus trecentis,
venistine domum ad tuos penates
fratresque unanimos anumque matrem?

5

venisti. o mihi nuntii beati!
visam te incolumem audiamque Hiberum
narrantem loca, facta nationes,
ut mos est tuus, applicansque collum
iucundum os oculosque suaviabor.

10

o quantum est hominum beatiorum,
quid me laetius est beatiusve?

 

 

X

[ad Varum.]

metrum: hendecasyllabus



Varus me meus ad suos amores
visum duxerat e foro otiosum,
scortillum, ut mihi tum repente visum est,
non sane illepidum neque invenustum,

5

huc ut venimus, incidere nobis
sermones varii, in quibus, quid esset
iam Bithynia, quo modo se haberet,
et quonam mihi profuisset aere.
respondi id quod erat, nihil neque ipsis

10

nec praetoribus esse nec cohorti,
cur quisquam caput unctius referret,
praesertim quibus esset irrumator
praetor, nec faceret pili cohortem.
«at certe tamen,» inquiunt «quod illic

15

natum dicitur esse, comparasti
ad lecticam homines.» ego, ut puellae
unum me facerem beatiorem,
«non» inquam «mihi tam fuit maligne
ut, provincia quod mala incidisset,

20

non possem octo homines parare rectos.»
at mi nullus erat nec hic neque illic
fractum qui veteris pedem grabati
in collo sibi collocare posset.
hic illa, ut decuit cinaediorem,

25

«quaeso» inquit «mihi, mi Catulle, paulum
istos commoda: nam volo ad Serapim
deferri.» «mane» inquii puellae,
«istud quod modo dixeram me habere,
fugit me ratio: meus sodalis -

30

Cinna est Gaius - is sibi paravit.
verum, utrum illius an mei, quid ad me?
utor tam bene quam mihi pararim.
sed tu insulsa male et molesta vivis,
per quam non licet esse neglegentem.»

 

XI

[ad Furium et Aurelium.]

metrum: Sapphicus



Furi et Aureli comites Catulli,
sive in extremos penetrabit Indos,
litus ut longe resonante Eoa
  tunditur unda,

5

sive in Hyrcanos Arabesve molles,
seu Sagas sagittiferosve Parthos,
sive quae septemgeminus colorat
  aequora Nilus,

sive trans altas gradietur Alpes,

10

Caesaris visens monimenta magni,
Gallicum Rhenum horribile aequor ulti-
  mosque Britannos,

omnia haec, quaecumque feret voluntas
caelitum, temptare simul parati,

15

pauca nuntiate meae puellae
  non bona dicta.

cum suis vivat valeatque moechis,
quos simul complexa tenet trecentos,
nullum amans vere, sed identidem omnium

20

  ilia rumpens;

nec meum respectet, ut ante, amorem,
qui illius culpa cecidit velut prati
ultimi flos, praetereunte postquam

25

  tactus aratro est.

 

XII

[ad Marrucinum Asinium.]

metrum: hendecasyllabus



Marrucine Asini, manu sinistra
non belle uteris: in ioco atque vino
tollis lintea neglegentiorum.
hoc salsum esse putas? fugit te, inepte:

5

quamvis sordida res et invenusta est.
non credis mihi? crede Pollioni
fratri, qui tua furta vel talento
mutari velit: est enim leporum
differtus puer ac facetiarum.

10

quare aut hendecasyllabos trecentos
exspecta, aut mihi linteum remitte,
quod me non movet aestimatione,
verum est mnemosynum mei sodalis.
nam sudaria Saetaba ex Hiberis

15

miserunt mihi muneri Fabullus
et Veranius: haec amem necesse est
ut Veraniolum meum et Fabullum.

 

XIII

[ad Fabullum.]

metrum: hendecasyllabus



cenabis bene, mi Fabulle, apud me
paucis, si tibi di favent, diebus,
si tecum attuleris bonam atque magnam
cenam, non sine candida puella

5

et vino et sale et omnibus cachinnis.
haec si, inquam, attuleris, venuste noster,
cenabis bene; nam tui Catulli
plenus sacculus est aranearum.
sed contra accipies meros amores

10

seu quid suavius elegantiusve est:
nam unguentum dabo, quod meae puellae
donarunt Veneres Cupidinesque,
quod tu cum olfacies, deos rogabis,
totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

 

 

XIV

[ad Calvum poetam.]

metrum: hendecasyllabus



ni te plus oculis meis amarem,
iucundissime Calve, munere isto
odissem te odio Vatiniano:
nam quid feci ego quidve sum locutus,

5

cur me tot male perderes poetis?
isti di mala multa dent clienti,
qui tantum tibi misit impiorum.
quod si, ut suspicor, hoc novum ac repertum
munus dat tibi Sulla litterator,

10

non est mi male, sed bene ac beate,
quod non dispereunt tui labores.

di magni, horribilem et sacrum libellum!
quem tu scilicet ad tuum Catullum
misti, continuo ut die periret,

15

Saturnalibus, optimo dierum!
non non hoc tibi, false, sic abibit.
nam si luxerit ad librariorum
curram scrinia, Caesios, Aquinos,
Suffenum, omnia colligam venena.

20

ac te his suppliciis remunerabor.
vos hinc interea valete abite
illuc, unde malum pedem attulistis,
saecli incommoda, pessimi poetae.

 

XIVa

[fragmentum.]

metrum: hendecasyllabus



si qui forte mearum ineptiarum
lectores eritis manusque vestras
non horrebitis admovere nobis,

 

XV

[ad Aurelium.]

metrum: hendecasyllabus



commendo tibi me ac meos amores,
Aureli. veniam peto pudentem,
ut, si quicquam animo tuo cupisti,
quod castum expeteres et integellum,

5

conserves puerum mihi pudice,
non dico a populo - nihil veremur
istos, qui in platea modo huc modo illuc
in re praetereunt sua occupati -
verum a te metuo tuoque pene

10

infesto pueris bonis malisque.
quem tu qua lubet, ut lubet moveto
quantum vis, ubi erit foris paratum:
hunc unum excipio, ut puto, pudenter.
quod si te mala mens furorque vecors

15

in tantam impulerit, sceleste, culpam,
ut nostrum insidiis caput lacessas.
a tum te miserum malique fati!
quem attractis pedibus patente porta
percurrent raphanique mugilesque.

 

XVI

[ad Aurelium et Furium.]

metrum: hendecasyllabus



pedicabo ego vos et irrumabo,
Aureli pathice et cinaede Furi,
qui me ex versiculis meis putastis,
quod sunt molliculi, parum pudicum.

5

nam castum esse decet pium poetam
ipsum, versiculos nihil necesse est;
qui tum denique habent salem ac leporem,
si sunt molliculi ac parum pudici,
et quod pruriat incitare possunt,

10

non dico pueris, sed his pilosis
qui duros nequeunt movere lumbos.
vos, quod milia multa basiorum
legistis, male me marem putatis?
pedicabo ego vos et irrumabo.

 

XVII

[ad Coloniam.]

metrum: Priapeus



o Colonia, quae cupis ponte ludere longo,
et salire paratum habes, sed vereris inepta
crura ponticuli axulis stantis in redivivis,
ne supinus eat cavaque in palude recumbat:

5

sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,
in quo vel Salisubsili sacra suscipiantur,
munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.
quendam municipem meum de tuo volo ponte
ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,

10

verum totius ut lacus putidaeque paludis
lividissima maximeque est profunda vorago.
insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar
bimuli tremula patris dormientis in ulna.
cui cum sit viridissimo nupta flore puella

15

et puella tenellulo delicatior haedo,
adservanda nigerrimis diligentius uvis,
ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,
nec se sublevat ex sua parte, sed velut alnus
in fossa Liguri iacet suppernata securi,

20

tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam;
talis iste meus stupor nil videt, nihil audit,
ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.
nunc eum volo de tuo ponte mittere pronum,
si pote stolidum repente excitare veternum,

25

et supinum animum in gravi derelinquere caeno,
ferream ut soleam tenaci in voragine mula.

 

 

XXI

[ad Aurelium.]

metrum: hendecasyllabus



Aureli, pater esuritionum,
non harum modo, sed quot aut fuerunt
aut sunt aut aliis erunt in annis,
pedicare cupis meos amores.

5

nec clam: nam simul es, iocaris una,
haerens ad latus omnia experiris.
frustra: nam insidias mihi instruentem
tangam te prior irrumatione.
atque id si faceres satur, tacerem:

10

nunc ipsum id doleo, quod esurire
me me puer et sitire discet.
quare desine, dum licet pudico,
ne finem facias, sed irrumatus.

 

XXII

[ad Varum.]

metrum: choliambus



Suffenus iste, Vare, quem probe nosti,
homo est venustus et dicax et urbanus,
idemque longe plurimos facit versus.
puto esse ego illi milia aut decem aut plura

5

perscripta, nec sic ut fit in palimpsesto
relata: cartae regiae, novi libri,
novi umbilici, lora rubra membranae,
derecta plumbo et pumice omnia aequata.
haec cum legas tu, bellus ille et urbanus

10

Suffenus unus caprimulgus aut fossor
rursus videtur: tantum abhorret ac mutat.
hoc quid putemus esse? qui modo scurra
aut si quid hac re scitius videbatur,
idem infaceto est infacetior rure,

15

simul poemata attigit, neque idem umquam
aeque est beatus ac poema cum scribit:
tam gaudet in se tamque se ipse miratur.

nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam
quem non in aliqua re videre Suffenum

20

possis. suus cuique attributus est error;
sed non videmus manticae quod in tergo est.

 

XXIII

[ad Furium.]

metrum: hendecasyllabus



Furi, cui neque servus est neque arca
nec cimex neque araneus neque ignis,
verum est et pater et noverca, quorum
dentes vel silicem comesse possunt,

5

est pulcre tibi cum tuo parente
et cum coniuge lignea parentis.
nec mirum: bene nam valetis omnes,
pulcre concoquitis, nihil timetis,
non incendia, non graves ruinas,

10

non facta impia, non dolos veneni,
non casus alios periculorum.
atque corpora sicciora cornu
aut siquid magis aridum est habetis
sole et frigore et esuritione.

15

quare non tibi sit bene ac beate?
a te sudor abest, abest saliva,
mucusque et mala pituita nasi.
hanc ad munditiem adde mundiorem,
quod culus tibi purior salillo est,

20

nec toto decies cacas in anno;
atque id durius est faba et lapillis.
quod tu si manibus teras fricesque,
non umquam digitum inquinare posses.

haec tu commoda tam beata, Furi,

25

noli spernere nec putare parvi,
et sestertia quae soles precari
centum desine: nam sat es beatus.

 

XXIV

[ad Iuventium.]

metrum: hendecasyllabus



o qui flosculus es Iuventiorum,
non horum modo, sed quot aut fuerunt
aut posthac aliis erunt in annis,
mallem divitias Midae dedisses

5

isti, cui neque servus est neque arca,
quam sic te sineres ab illo amari.
«qui? non est homo bellus?» inquies. est:
sed bello huic neque servus est neque arca.
hoc tu quam lubet abice elevaque:

10

nec servum tamen ille habet neque arcam.

 

XXIVa

[ad Iuventium.]

metrum: hendecasyllabus



o qui flosculus es Iuventiorum,
non horum modo, sed quot aut fuerunt
aut posthac aliis erunt in annis,
mallem divitias Midae dedisses

5

isti, cui neque servus est neque arca,
quam sic te sineres ab illo amari.
«qui? non est homo bellus?» inquies. est:
sed bello huic neque servus est neque arca.
hoc tu quam lubet abice elevaque:

10

nec servum tamen ille habet neque arcam.

 

XXV

[ad Thallum.]

metrum: septenarius iambeus



cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo
vel anseris medullula vel imula oricilla
vel pene languido senis situque araneoso,
idemque, Thalle, turbida rapacior procella,

5

cum +diva mulier aries ostendit+ oscitantes,
remitte pallium mihi meum, quod involasti,
sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,
inepte, quae palam soles habere tamquam avita.
quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,

10

ne laneum latusculum manusque mollicellas
inusta turpiter tibi flagella conscribillent,
et insolenter aestues, velut minuta magno
deprensa navis in mari, vesaniente vento.

 

XXVI

[ad Furium.]

metrum: hendecasyllabus



Furi, villula vestra non ad Austri
flatus opposita est neque ad Favoni
nec saevi Boreae aut Apheliotae,
verum ad milia quindecim et ducentos.

5

o ventum horribilem atque pestilentem!

 

 

XXVII

[hic merus est Thyonianus.]

metrum: hendecasyllabus



minister vetuli puer Falerni
inger mi calices amariores,
ut lex Postumiae iubet magistrae
ebriosa acina ebriosioris.

5

at vos quo lubet hinc abite, lymphae
vini pernicies, et ad severos
migrate. hic merus est Thyonianus.

 

 

XXVIII

[ad Veranium et Fabullum.]

metrum: hendecasyllabus



Pisonis comites, cohors inanis,
aptis sarcinulis et expeditis,
Verani optime tuque mi Fabulle,
quid rerum geritis? satisne cum isto

5

vappa frigoraque et famem tulistis?
ecquidnam in tabulis patet lucelli
expensum, ut mihi, qui meum secutus
praetorem refero datum lucello?
o Memmi, bene me ac diu supinum

10

tota ista trabe lentus irrumasti.
sed, quantum video, pari fuistis
casu: nam nihilo minore verpa
farti estis. pete nobiles amicos!
at vobis mala multa di deaeque

15

dent, opprobria Romuli Remique.

 

XXIX

[in Mamurram.]

metrum: trimeter iambeus



quis hoc potest videre, quis potest pati,
nisi impudicus et vorax et aleo,
Mamurram habere quod Comata Gallia
habebat uncti et ultima Britannia?

5

cinaede Romule haec videbis et feres?
et ille nunc superbus et superfluens
perambulabit omnium cubilia,
ut albulus columbus aut Adoneus?
cinaede Romule, haec videbis et feres?

10

es impudicus et vorax et aleo.
eone nomine, imperator unice,
fuisti in ultima occidentis insula,
ut ista vestra diffututa mentula
ducenties comesset aut trecenties?

15

quid est alid sinistra liberalitas?
parum expatravit an parum elluatus est?
paterna prima lancinata sunt bona,
secunda praeda Pontica, inde tertia
Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus:

20

nunc Galliae timetur et Britanniae.
quid hunc malum fovetis? aut quid hic potest
nisi uncta devorare patrimonia?
eone nomine urbis opulentissime
socer generque, perdidistis omnia?

 

XXIX

[in Mamurram.]

metrum: trimeter iambeus



quis hoc potest videre, quis potest pati,
nisi impudicus et vorax et aleo,
Mamurram habere quod Comata Gallia
habebat uncti et ultima Britannia?

5

cinaede Romule haec videbis et feres?
et ille nunc superbus et superfluens
perambulabit omnium cubilia,
ut albulus columbus aut Adoneus?
cinaede Romule, haec videbis et feres?

10

es impudicus et vorax et aleo.
eone nomine, imperator unice,
fuisti in ultima occidentis insula,
ut ista vestra diffututa mentula
ducenties comesset aut trecenties?

15

quid est alid sinistra liberalitas?
parum expatravit an parum elluatus est?
paterna prima lancinata sunt bona,
secunda praeda Pontica, inde tertia
Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus:

20

nunc Galliae timetur et Britanniae.
quid hunc malum fovetis? aut quid hic potest
nisi uncta devorare patrimonia?
eone nomine urbis opulentissime
socer generque, perdidistis omnia?

 

XXX

[ad Alphenum.]

metrum: Asclepiadeus maior



Alphene immemor atque unanimis false sodalibus,
iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?
iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?
nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.

5

quae tu neglegis ac me miserum deseris in malis.
eheu quid faciant, dic, homines cuive habeant fidem?
certe tute iubebas animam tradere, inique, <me>
inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.
idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque

10

ventos irrita ferre ac nebulas aereas sinis.
si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,
quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.

 

XXXI

[ad Sirmium insulam.]

metrum: choliambus



paene insularum, Sirmio, insularumque
ocelle, quascumque in liquentibus stagnis
marique vasto fert uterque Neptunus,
quam te libenter quamque laetus inviso,

5

vix mi ipse credens Thyniam atque Bithynos
liquisse campos et videre te in tuto!

o quid solutis est beatius curis,
cum mens onus reponit, ac peregrino
labore fessi venimus larem ad nostrum,

10

desideratoque acquiescimus lecto?
hoc est quod unum est pro laboribus tantis.
salve, o venusta Sirmio, atque ero gaude
gaudente, vosque, o Lydiae lacus undae,
ridete quidquid est domi cachinnorum!

 

 

XXXII

[ad Ipsitillam.]

metrum: hendecasyllabus



amabo, mea dulcis Ipsitilla,
meae deliciae, mei lepores,
iube ad te veniam meridiatum.
et si iusseris, illud adiuvato,

5

ne quis liminis obseret tabellam,
neu tibi lubeat foras abire,
sed domi maneas paresque nobis
novem continuas fututiones.
verum si quid ages, statim iubeto:

10

nam pransus iaceo et satur supinus
pertundo tunicamque palliumque.

 

XXXIII

[ad Vibennios.]

metrum: hendecasyllabus



o furum optime balneariorum
Vibenni pater et cinaede fili
(nam dextra pater inquinatiore,
culo filius est voraciore),

5

cur non exilium malasque in oras
itis? quandoquidem patris rapinae
notae sunt populo, et natis pilosas,
fili, non potes asse venditare?

 

 

XXXIV

[carmen Dianae.]

metrum: Glyconeus et Pherecrateus



Dianae sumus in fide
puellae et pueri integri:
<Dianam pueri integri>
  puellaeque canamus.

5

o Latonia, maximi
magna progenies Iovis,
quam mater prope Deliam
  deposivit olivam,

montium domina ut fores

10

silvarumque virentium
saltuumque reconditorum
  amniumque sonantum:

tu Lucina dolentibus
Iuno dicta puerperis,

15

tu potens Trivia et notho es
  dicta lumine Luna.

tu cursu, dea, menstruo
metiens iter annuum,
rustica agricolae bonis

20

  tecta frugibus exples.

sis quocumque tibi placet
sancta nomine, Romulique,
antique ut solita es, bona
  sospites ope gentem.

 

XXXV

[ad Caecilium iubet libello loqui.]

metrum: hendecasyllabus



poetae tenero, meo sodali,
velim Caecilio, papyre, dicas
Veronam veniat, Novi relinquens
Comi moenia Lariumque litus.

5

nam quasdam volo cogitationes
amici accipiat sui meique.
quare, si sapiet, viam vorabit,
quamvis candida milies puella
euntem revocet, manusque collo

10

ambas iniciens roget morari.
quae nunc, si mihi vera nuntiantur,
illum deperit impotente amore.
nam quo tempore legit incohatam
Dindymi dominam, ex eo misellae

15

ignes interiorem edunt medullam.
ignosco tibi, Sapphica puella
musa doctior; est enim venuste
Magna Caecilio incohata Mater.

 

XXXVI

[ad Volusi cacatam.]

metrum: hendecasyllabus



annales Volusi, cacata carta,
votum solvite pro mea puella.
nam sanctae Veneri Cupidinique
vovit, si sibi restitutus essem

5

desissemque truces vibrare iambos,
electissima pessimi poetae
scripta tardipedi deo daturam
infelicibus ustulanda lignis.
et hoc pessima se puella vidit

10

iocose lepide vovere divis.

nunc o caeruleo creata ponto,
quae sanctum Idalium Uriosque apertos
quaeque Ancona Cnidumque harundinosam
colis quaeque Amathunta quaeque Golgos

15

quaeque Durrachium Hadriae tabernam,
acceptum face redditumque votum,
si non illepidum neque invenustum est.
at vos interea venite in ignem,
pleni ruris et inficetiarum.

20

annales Volusi, cacata carta!

 

XXXVII

[ad contubernales et Egnatium.]

metrum: choliambus



salax taberna vosque contubernales,
a pilleatis nona fratribus pila,
solis putatis esse mentulas vobis,
solis licere, quidquid est puellarum,

5

confutuere et putare ceteros hircos?
an, continenter quod sedetis insulsi
centum an ducenti, non putatis ausurum
me una ducentos irrumare sessores?
atqui putate: namque totius vobis

10

frontem tabernae sopionibus scribam.
puella nam mi, quae meo sinu fugit,
amata tantum quantum amabitur nulla,
pro qua mihi sunt magna bella pugnata,
consedit istic. hanc boni beatique

15

omnes amatis, et quidem, quod indignum est,
omnes pusilli et semitarii moechi;
tu praeter omnes une de capillatis,
cuniculosae Celtiberiae fili,
Egnati. opaca quem bonum facit barba

20

et dens Hibera defricatus urina.

 

XXXVIII

[ad Cornificium.]

metrum: hendecasyllabus



malest, Cornifici, tuo Catullo
malest, me hercule, et laboriose,
et magis magis in dies et horas.
quem tu, quod minimum facillimumque est,

5

qua solatus es allocutione?
irascor tibi. sic meos amores?
paulum quid lubet allocutionis,
maestius lacrimis Simonideis.

 

XXXIX

[ad Egnatium.]

metrum: choliambus



Egnatius, quod candidos habet dentes,
renidet usque quaque. si ad rei ventum est
subsellium, cum orator excitat fletum,
renidet ille; si ad pii rogum fili

5

lugetur, orba cum flet unicum mater,
renidet ille. quidquid est, ubicumque est,
quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,
neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.
quare monendum est te mihi, bone Egnati.

10

si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs
aut pinguis Umber aut obesus Etruscus
aut Lanuvinus ater atque dentatus
aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,
aut quilubet, qui puriter lavit dentes,

15

tamen renidere usque quaque te nollem:
nam risu inepto res ineptior nulla est.
nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,
quod quisque minxit, hoc sibi solet mane
dentem atque russam defricare gingivam,

20

ut quo iste vester expolitior dens est,
hoc te amplius bibisse praedicet loti.

 

XL

[ad Ravidum.]

metrum: hendecasyllabus



quaenam te mala mens, miselle Ravide,
agit praecipitem in meos iambos?
quis deus tibi non bene advocatus
vecordem parat excitare rixam?

5

an ut pervenias in ora vulgi?
quid vis? qualubet esse notus optas?
eris, quandoquidem meos amores
cum longa voluisti amare poena.

 

XLI

[ad Ameanam.]

metrum: hendecasyllabus



Ameana, puella defututa
tota milia me decem poposcit,
ista turpiculo puella naso,
decoctoris amica Formiani.

5

propinqui, quibus est puella curae,
amicos medicosque convocate:
non est sana puella, nec rogare
qualis sit solet aes imaginosum.

 

XLII

[ad hendecasyllabos.]

metrum: hendecasyllabus



adeste, hendecasyllabi, quot estis
omnes undique, quotquot estis omnes.
iocum me putat esse moecha turpis,
et negat mihi nostra reddituram

5

pugillaria, si pati potestis.
persequamur eam et reflagitemus.
quae sit, quaeritis? illa, quam videtis
turpe incedere, mimice ac moleste
ridentem catuli ore Gallicani.

10

circumsistite eam, et reflagitate:
  «moecha putida, redde codicillos,
  redde putida moecha, codicillos!&raquo;

non assis facis? o lutum, lupanar,
aut si perditius potes quid esse.

15

sed non est tamen hoc satis putandum.
quod si non aliud potest ruborem
ferreo canis exprimamus ore.
conclamate iterum altiore voce:
  «moecha putide, redde codicillos,

20

  redde, putida moecha, codicillos!&raquo;

sed nil proficimus, nihil movetur.
mutanda est ratio modusque vobis,
siquid proficere amplius potestis:
  «pudica et proba, redde codicillos.&raquo;

 

XLIII

[ad Ameanam.]

metrum: hendecasyllabus



salve, nec minimo puella naso
nec bello pede nec nigris ocellis
nec longis digitis nec ore sicco
nec sane nimis elegante lingua,

5

decoctoris amica Formiani.
ten provincia narrat esse bellam?
tecum Lesbia nostra comparatur?
o saeclum insapiens et infacetum!

 

XLIV

[ad fundum.]

metrum: choliambus



o funde noster seu Sabine seu Tiburs
(nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est
cordi Catullum laedere; at quibus cordi est,
quovis Sabinum pignore esse contendunt),

5

sed seu Sabine sive verius Tiburs,
fui libenter in tua suburbana
villa, malamque pectore expuli tussim,
non inmerenti quam mihi meus venter,
dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.

10

nam, Sestianus dum volo esse conviva,
orationem in Antium petitorem
plenam veneni et pestilentiae legi.
hic me gravedo frigida et frequens tussis
quassavit usque, dum in tuum sinum fugi,

15

et me recuravi otioque et urtica.
quare refectus maximas tibi grates
ago, meum quod non es ulta peccatum.
nec deprecor iam, si nefaria scripta
Sesti recepso, quin gravedinem et tussim

20

non mi, sed ipsi Sestio ferat frigus,
qui tunc vocat me, cum malum librum legi.

 

 

XLV

[ad Septimium.]

metrum: hendecasyllabus



Acmen Septimius suos amores
tenens in gremio «mea&raquo; inquit «Acme,
ni te perdite amo atque amare porro
omnes sum assidue paratus annos,

5

quantum qui pote plurimum perire,
solus in Libya Indiaque tosta
caesio veniam obvius leoni.&raquo;
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante
dextra sternuit approbationem.

10

at Acme leviter caput reflectens
et dulcis pueri ebrios ocellos
illo purpureo ore suaviata,
«sic&raquo; inquit «mea vita Septimille,
huic uni domino usque serviamus,

15

ut multo mihi maior acriorque
ignis mollibus ardet in medullis.&raquo;
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante
dextra sternuit approbationem.

nunc ab auspicio bono profecti

20

mutuis animis amant amantur.
unam Septimius misellus Acmen
mavult quam Syrias Britanniasque:
uno in Septimio fidelis Acme
facit delicias libidinisque.

25

quis ullos homines beatiores
vidit, quis Venerem auspicatiorem?

 

XLVI

[ad comites.]

metrum: hendecasyllabus



iam ver egelidos refert tepores,
iam caeli furor aequinoctialis
iucundis Zephyri silescit aureis.
linquantur Phrygii, Catulle, campi

5

Nicaeaeque ager uber aestuosae:
ad claras Asiae volemus urbes.
iam mens praetrepidans avet vagari,
iam laeti studio pedes vigescunt.
o dulces comitum valete coetus,

10

longe quos simul a domo profectos
diversae varie viae reportant.

 

XLVII

[ad Porcium et Socrationem.]

metrum: hendecasyllabus



Porci et Socration, duae sinistrae
Pisonis, scabies famesque mundi,
vos Veraniolo meo et Fabullo
verpus praeposuit Priapus ille?

5

vos convivia lauta sumptuose
de die facitis, mei sodales
quaerunt in trivio vocationes?

 

XLVIII

[ad Iuventium.]

metrum: hendecasyllabus



mellitos oculos tuos, Iuventi,
si quis me sinat usque basiare,
usque ad milia basiem trecenta
nec numquam videar satur futurus,

5

non si densior aridis aristis
sit nostrae seges osculationis.

 

XLIX

[ad Marcum Tullium Ciceronem.]

metrum: hendecasyllabus



disertissime Romuli nepotum,
quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,
quotque post aliis erunt in annis,
gratias tibi maximas Catullus

5

agit pessimus omnium poeta,
tanto pessimus omnium poeta,
quanto tu optimus omnium patronus.

 

L

[ad Licinium Calvum.]

metrum: hendecasyllabus



hesterno, Licini, die otiosi
multum lusimus in meis tabellis,
ut convenerat esse delicatos:
scribens versiculos uterque nostrum

5

ludebat numero modo hoc modo illoc,
reddens mutua per iocum atque vinum.
atque illinc abii tuo lepore
incensus, Licini, facetiisque,
ut nec me miserum cibus iuvaret

10

nec somnus tegeret quiete ocellos,
sed toto indomitus furore lecto
versarer, cupiens videre lucem,
ut tecum loquerer, simulque ut essem.
at defessa labore membra postquam

15

semimortua lectulo iacebant,
hoc, iucunde, tibi poema feci,
ex quo perspiceres meum dolorem.

nunc audax cave sis, precesque nostras,
oramus, cave despuas, ocelle,

20

ne poenas Nemesis reposcat a te.
est vehemens dea: laedere hanc caveto.

 

LI

[ad Lesbiam.]

metrum: Sapphicus



ille mi par esse deo videtur,
ille, si fas est, superare divos,
qui sedens adversus identidem te
  spectat et audit

5

dulce ridentem, misero quod omnis
eripit sensus mihi: nam simul te,
Lesbia, aspexi, nihil est super mi
  <Lesbia, vocis,>

lingua sed torpet, tenuis sub artus

10

flamma demanat, sonitu suopte
tintinant aures, gemina et teguntur
  lumina nocte.

otium, Catulle, tibi molestum est:
otio exsultas nimiumque gestis:

15

otium et reges prius et beatas
  perdidit urbes.

 

LII

[in Nonium.]

metrum: trimeter Archilochius



quid est, Catulle? quid moraris emori?
sella in curuli struma Nonius sedet,
per consulatum peierat Vatinius:
quid est, Catulle? quid moraris emori?

 

LIII

[ad Gaium Licinium Calvum.]

metrum: hendecasyllabus



risi nescio quem modo e corona,
qui, cum mirifice Vatiniana
meus crimina Calvos explicasset
admirans ait haec manusque tollens,

5

  • «di magni, salaputium disertum!&raquo;

     

    LIV

    [de Othonis capite.]

    metrum: hendecasyllabus



    Othonis caput oppido est pusillum,
    Hirri rustica semilauta crura,
    subtile et leve peditum Libonis,
    ...................
    ...................
    si non omnia displicere vellem

    5

  • tibi et Fufidio seni recocto -
    irascere iterum meis iambis
    inmerentibus, unice imperator.

     

     

    LV

    [ad Camerium.]

    metrum: hendecasyllabus



    oramus, si forte non molestum est,
    demonstres ubi sint tuae tenebrae.
    te Campo quaesivimus minore,
    te in Circo, te in omnibus libellis,

    5

    te in templo summi Iovis sacrato.
    in Magni simul ambulatione
    femellas omnes, amice, prendi,
    quas vultu vidi tamen sereno.
    avelte, sic ipse flagitabam,

    10

    «Camerium mihi pessimae puellae.»
    quaedam inquit, nudum re<clusa pectus>
    «em hic in roseis latet papillis.&raquo;
    sed te iam ferre Herculi labos est;
    tanto te in fastu negas, amice.

    15

    dic nobis ubi sis futurus, ede
    audacter, committe, crede luci.
    nunc te lacteolae tenent puellae?
    si linguam clauso tenes in ore,
    fructus proicies amoris omnes.

    20

    verbosa gaudet Venus loquella.
    vel, si vis, licet obseres palatum,
    dum vestri sim particeps amoris.

     

    LVI

    [ad Catonem.]

    metrum: hendecasyllabus



    o rem ridiculam, Cato, et iocosam,
    dignamque auribus et tuo cachinno!
    ride quidquid amas, Cato, Catullum:
    res est ridicula et nimis iocosa.

    5

    deprendi modo pupulum puellae
    trusantem; hunc ego, si placet Dionae,
    protelo rigida mea cecidi.

     

    LVII

    [ad Gaium Iulium Caesarem.]

    metrum: hendecasyllabus



    pulcre convenit improbis cinaedis,
    Mamurrae pathicoque Caesarique.
    nec mirum: maculae pares utrisque,
    urbana altera et illa Formiana,

    5

    impressae resident nec eluentur:
    morbosi pariter, gemelli utrique,
    uno in lecticulo erudituli ambo,
    non hic quam ille magis vorax adulter,
    rivales socii puellularum.

    10

    pulcre convenit improbis cinaedis.

     

     

    LVIII

    [ad Marcum Caelium Rufum.]

    metrum: hendecasyllabus



    Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa.
    illa Lesbia, quam Catullus unam
    plus quam se atque suos amavit omnes,
    nunc in quadriviis et angiportis

    5

    glubit magnanimi Remi nepotes.

     

    LVIIIa

    [ad Camerium.]

    metrum: hendecasyllabus



    non custos si fingar ille Cretum,
    non Ladas ego pinnipesve Perseus,
    non si Pegaseo ferar volatu,
    non Rhesi niveae citaeque bigae;

    5

    adde huc plumipedas volatilesque,
    ventorumque simul require cursum,
    quos iunctos, Cameri, mihi dicares:
    defessus tamen omnibus medullis
    et multis languoribus peresus

    10

    essem te mihi, amice, quaeritando.

     

    LIX

    [in Rufam.]

    metrum: choliambus



    Bononiensis Rufa Rufulum fellat,
    uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis
    vidistis ipso rapere de rogo cenam,
    cum devolutum ex igne prosequens panem

    5

    ab semiraso tunderetur ustore.

     

    LX

    [ad Lesbiam.]

    metrum: choliambus



    num te leaena montibus Libystinis
    aut Scylla latrans infima inguinum parte
    tam mente dura procreavit ac taetra,
    ut supplicis vocem in novissimo casu

    5

    contemptam haberes, a, nimis fero corde?

     

    LXI

    [carmen nuptiale Viniae et Manlii.]

    metrum: Glyconeus et Pherecrateus



    collis o Heliconii
    cultor, Uraniae genus,
    qui rapis teneram ad virum
    virginem, o Hymenaee Hymen,

    5

      o Hymen Hymenaee;

    cinge tempora floribus
    suave olentis amaraci,
    flammeum cape laetus, huc
    huc veni, niveo gerens

    10

      luteum pede soccum;

    excitusque hilari die,
    nuptialia concinens
    voce carmina tinnula,
    pelle humum pedibus, manu

    15

      pineam quate taedam.

    namque Vinia Manlio,
    qualis Idalium colens
    venit ad Phrygium Venus
    iudicem, bona cum bona

    20

      nubet alite virgo,

    floridis velut enitens
    myrtus Asia ramulis
    quos Hamadryades deae
    ludicrum sibi roscido

    25

      nutriunt umore.

    quare age, huc aditum ferens,
    perge linquere Thespiae
    rupis Aonios specus,
    nympha quos super irrigat

    30

      frigerans Aganippe.

    ac domum dominam voca
    coniugis cupidam novi,
    mentem amore revinciens,
    ut tenax hedera huc et huc

    35

      arborem implicat errans.

    vosque item simul, integrae
    virgines, quibus advenit
    par dies, agite in modum
    dicite, o Hymenaee Hymen,

    40

      o Hymen Hymenaee.

    ut libentius, audiens
    se citarier ad suum
    munus, huc aditum ferat
    dux bonae Veneris, boni

    45

      coniugator amoris.

    quis deus magis est ama-
    tis petendus amantibus?
    quem colent homines magis
    caelitum, o Hymenaee Hymen,

    50

      o Hymen Hymenaee?

    te suis tremulus parens
    invocat, tibi virgines
    zonula solvunt sinus,
    te timens cupida novos

    55

      captat aure maritus.

    tu fero iuveni in manus
    floridam ipse puellulam
    dedis a gremio suae
    matris, o Hymenaee Hymen,

    60

      o Hymen Hymenaee.

    nil potest sine te Venus,
    fama quod bona comprobet,
    commodi capere, at potest
    te volente. quis huic deo

    65

      compararier ausit?

    nulla quit sine te domus
    liberos dare, nec parens
    stirpe nitier; ac potest
    te volente. quis huic deo

    70

      compararier ausit?

    quae tuis careat sacris,
    non queat dare praesides
    terra finibus: at queat
    te volente. quis huic deo

    75

      compararier ausit?

    claustra pandite ianuae.
    virgo adest. viden ut faces
    splendidas quatiunt comas?
    . . . . . . . .

    80

      . . . . . .

    . . . . . . . .
    . . . . . . . .
    tardet ingenuus pudor.
    quem tamen magis audiens,

    85

      flet quod ire necesse est.

    flere desine. non tibi Au-
    runculeia periculum est,
    ne qua femina pulcrior
    clarum ab Oceano diem

    90

      viderit venientem.

    talis in vario solet
    divitis domini hortulo
    stare flos hyacinthinus.
    sed moraris, abit dies.

    95

      prodeas nova nupta.

    prodeas nova nupta, si
    iam videtur, et audias
    nostra verba. viden? faces
    aureas quatiunt comas:

    100

      prodeas nova nupta.

    non tuus levis in mala
    deditus uir adultera,
    probra turpia persequens,
    a tuis teneris volet

    105

      secubare papillis,

    lenta sed velut adsitas
    vitis implicat arbores,
    implicabitur in tuum
    complexum. sed abit dies:

    110

      prodeas nova nupta.

    o cubile, quod omnibus
    . . . . . . .
    . . . . . . .
    . . . . . . .

    115

      candido pede lecti,

    quae tuo veniunt ero,
    quanta gaudia, quae vaga
    nocte, quae medio die
    gaudeat! sed abit dies:

    120

      prodeas nova nupta.

    tollite, o pueri, faces:
    flammeum video venire.
    ite concinite in modum
    «io Hymen Hymenaee io,

    125

      io Hymen Hymenaee.&raquo;

    ne diu taceat procax
    Fescennina iocatio,
    nec nuces pueris neget
    desertum domini audiens

    130

      concubinus amorem.

    da nuces pueris, iners
    concubine! satis diu
    lusisti nucibus: lubet
    iam servire Talasio.

    135

      concubine, nuces da.

    sordebant tibi villicae,
    concubine, hodie atque heri:
    nunc tuum cinerarius
    tondet os. miser a miser

    140

      concubine, nuces da.

    diceris male te a tuis
    unguentate glabris marite
    abstinere, sed abstine.
    io Hymen Hymenaee io,

    145

      io Hymen Hymenaee.

    scimus haec tibi quae licent
    sola cognita, sed marito
    ista non eadem licent.
    io Hymen Hymenaee io,

    150

      io Hymen Hymenaee.

    nupta, tu quoque quae tuus
    vir petet cave ne neges,
    ni petitum aliunde eat.
    io Hymen Hymenaee io,

    155

      io Hymen Hymenaee.

    en tibi domus ut potens
    et beata viri tui,
    quae tibi sine serviat
    (io Hymen Hymenaee io,

    160

      io Hymen Hymenaee)

    usque dum tremulum movens
    cana tempus anilitas
    omnia omnibus annuit.
    io Hymen Hymenaee io,

    165

      io Hymen Hymenaee.

    transfer omine cum bono
    limen aureolos pedes,
    rasilemque subi forem.
    io Hymen Hymenaee io,

    170

      io Hymen Hymenaee.

    aspice intus ut accubans
    vir tuus Tyrio in toro
    totus immineat tibi.
    io Hymen Hymenaee io,

    175

      io Hymen Hymenaee.

    illi non minus ac tibi
    pectore uritur intimo
    flamma, sed penite magis.
    io Hymen Hymenaee io,

    180

      io Hymen Hymenaee.

    mitte brachiolum teres,
    praetextate, puellulae:
    iam cubile adeat viri.
    io Hymen Hymenaee io,

    185

      io Hymen Hymenaee.

    vos bonae senibus viris
    cognitae bene feminae,
    collocate puellulam.
    io Hymen Hymenaee io,

    190

      io Hymen Hymenaee.

    iam licet venias, marite:
    uxor in thalamo tibi est,
    ore floridulo nitens,
    alba parthenice velut

    195

      luteumve papaver.

    at, marite, ita me iuvent
    caelites, nihilo minus
    pulcer es, neque te Venus
    neglegit. sed abit dies:

    200

      perge, ne remorare.

    non diu remoratus es:
    iam venis. bona te Venus
    iuverit, quoniam palam
    quod cupis cupis, et bonum

    205

      non abscondis amorem.

    ille pulveris Africi
    siderumque micantium
    subducat numerum prius,
    qui vestri numerare volt

    210

      multa milia ludi.

    ludite ut lubet, et brevi
    liberos date. non decet
    tam vetus sine liberis
    nomen esse, sed indidem

    215

      semper ingenerari.

    Torquatus volo parvulus
    matris e gremio suae
    porrigens teneras manus
    dulce rideat ad patrem

    220

      semihiante labello.

    sit suo similis patri
    Manlio et facile insciis
    noscitetur ab omnibus,
    et pudicitiam suae

    225

      matris indicet ore.

    talis illius a bona
    matre laus genus approbet,
    qualis unica ab optima
    matre Telemacho manet

    230

      fama Penelopeo.

    claudite ostia, virgines:
    lusimus satis. at boni
    coniuges, bene vivite et
    munere assiduo valentem

    235

      exercete iuventam!

     

    LXII

    [carmen nuptiale.]

    metrum: hexameter dactylicus



    Vesper adest, iuvenes, consurgite: Vesper Olympo
    exspectata diu vix tandem lumina tollit.
    surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas,
    iam veniet virgo, iam dicetur hymenaeus.

    5

      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    cernitis, innuptae, iuvenes? consurgite contra;
    nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes.
    sic certest; viden ut perniciter exsiluere?
    non temere exsiluere, canent quod vincere par est.

    10

      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    non facilis nobis, aequales, palma parata est:
    aspicite, innuptae secum ut meditata requirunt.
    non frustra meditantur: habent memorabile quod sit;
    nec mirum, penitus quae tota mente laborant.

    15

    nos alio mentes, alio divisimus aures;
    iure igitur vincemur: amat victoria curam.
    quare nunc animos saltem convertite vestros;
    dicere iam incipient, iam respondere decebit.
      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    20

    Hespere, quis caelo fertur crudelior ignis?
    qui natam possis complexu avellere matris,
    complexu matris retinentem avellere natam,
    et iuveni ardenti castam donare puellam.
    quid faciunt hostes capta crudelius urbe?

    25

      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    Hespere, quis caelo lucet iucundior ignis?
    qui desponsa tua firmes conubia flamma,
    quae pepigere viri, pepigerunt ante parentes,
    nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.

    30

    quid datur a divis felici optatius hora?
      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam.
    . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . .
    namque tuo adventu vigilat custodia semper,
    nocte latent fures, quos idem saepe revertens,

    35

    Hespere, mutato comprendis nomine Eous
    at lubet innuptis ficto te carpere questu.
    quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?
      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    ut flos in saeptis secretus nascitur hortis,

    40

    ignotus pecori, nullo convolsus aratro,
    quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber;
    multi illum pueri, multae optavere puellae:
    idem cum tenui carptus defloruit ungui,
    nulli illum pueri, nullae optavere puellae:

    45

    sic virgo, dum intacta manet, dum cara suis est;
    cum castum amisit polluto corpore florem,
    nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.
      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    ut vidua in nudo vitis quae nascitur arvo,

    50

    numquam se extollit, numquam mitem educat uvam,
    sed tenerum prono deflectens pondere corpus
    iam iam contingit summum radice flagellum;
    hanc nulli agricolae, nulli coluere iuvenci:
    at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,

    55

    multi illam agricolae, multi coluere iuvenci:
    sic virgo dum intacta manet, dum inculta senescit;
    cum par conubium maturo tempore adepta est,
    cara viro magis et minus est invisa parenti.
      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

    et tu ne pugna cum tali coniuge virgo.

    60

    non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse,
    ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.
    virginitas non tota tua est, ex parte parentum est,
    tertia pars patrest, pars est data tertia matri,
    tertia sola tua est: noli pugnare duobus,

    65

    qui genero suo iura simul cum dote dederunt.
      Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

     

    LXIII

    [de Atti.]

    metrum: galliambus



    super alta vectus Attis celeri rate maria,
    Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit,
    adiitque opaca silvis redimita loca deae,
    stimulatus ibi furenti rabie, vagus animis,

    5

    devolsit ili acuto sibi pondera silice,
    itaque ut relicta sensit sibi membra sine viro,
    etiam recente terrae sola sanguine maculans,
    niveis citata cepit manibus leve typanum,
    typanum tuum, Cybebe, tua, mater initia,

    10

    quatiensque terga tauri teneris cava digitis
    canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.
    «agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,
    simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora,
    aliena quae petentes velut exules loca

    15

    sectam meam exsecutae duce me mihi comites
    rapidum salum tulistis truculentaque pelagi
    et corpus evirastis Veneris nimio odio;
    hilarate erae citatis erroribus animum.
    mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini

    20

    Phrygiam ad domum Cybebes, Phrygia ad nemora deae,
    ubi cymbalum sonat vox, ubi tympana reboant,
    tibicen ubi canit Phryx curuo grave calamo,
    ubi capita Maenades vi iaciunt hederigerae,
    ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,

    25

    ubi suevit illa divae volitare vaga cohors,
    quo nos decet citatis celerare tripudiis.&raquo;

    simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,
    thiasus repente linguis trepidantibus ululat,
    leve tympanum remugit, cava cymbala recrepant.

    30

    viridem citus adit Idam properante pede chorus.
    furibunda simul anhelans vaga vadit animam agens
    comitata tympano Attis per opaca nemora dux,
    veluti iuvenca vitans onus indomita iugi;
    rapidae ducem sequuntur Gallae properipedem.

    35

    itaque, ut domum Cybebes tetigere lassulae,
    nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.
    piger his labante languore oculos sopor operit;
    abit in quiete molli rabidus furor animi.
    sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis

    40

    lustravit aethera album, sola dura, mare ferum,
    pepulitque noctis umbras vegetis sonipedibus,
    ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit;
    trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.
    ita de quiete molli rapida sine rabie

    45

    simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit,
    liquidaque mente vidit sine quis ubique foret,
    animo aestuante rusum reditum ad vada tetulit.
    ibi maria vasta visens lacrimantibus oculis,
    patriam allocuta maestast ita voce miseriter.

    50

    «patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,
    ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae
    famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,
    ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem,
    et earum omnia adirem furibunda latibula,

    55

    ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?
    cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem,
    rabie fera carens dum breve tempus animus est.
    egone a mea remota haec ferar in nemora domo?
    patria, bonis, amicis, genitoribus abero?

    60

    abero foro, palaestra, stadio et gyminasiis?
    miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.
    quod enim genus figurast, ego non quod obierim?
    ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer,
    ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei:

    65

    mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,
    mihi floridis corollis redimita domus erat,
    linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum.
    ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?
    ego Maenas, ego mei pars, ego vir sterilis ero?

    70

    ego viridis algida Idae nive amicta loca colam?
    ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus,
    ubi cerva silvicultrix, ubi aper nemorivagus?
    iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.&raquo;

    roseis ut huic labellis sonitus citus abiit

    75

    geminas deorum ad aures nova nuntia referens,
    ibi iuncta iuga resolvens Cybele leonibus
    laevumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.
    «agedum,&raquo; inquit «age ferox i, fac ut hunc furor <agitet,>
    fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,

    80

    mea libere nimis qui fugere imperia cupit.
    age caede terga cauda, tua verbera patere,
    fac cuncta mugienti fremitu loca retonent,
    rutilam ferox torosa cervice quate iubam.&raquo;
    ait haec minax Cybebe religatque iuga manu.

    85

    ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,
    vadit, fremit, refringit virgulta pede vago.
    at ubi umida albicantis loca litoris adiit,
    teneramque vidit Attin prope marmora pelagi,
    facit impetum. illa demens fugit in nemora fera;

    90

    ibi semper omne vitae spatium famula fuit.

    dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi,
    procul a mea tuos sit furor omnis, era, domo:
    alios age incitatos, alios age rabidos.

     

    LXIV

    [carmen nuptiale Thetidis et Pelei.]

    metrum: hexameter dactylicus



    Peliaco quondam prognatae vertice pinus
    dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
    Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,
    cum lecti iuvenes, Argivae robora pubis,

    5

    auratam optantes Colchis avertere pellem
    ausi sunt vada salsa cita decurrere puppi,
    caerula verrentes abiegnis aequora palmis.
    diva quibus retinens in summis urbibus arces
    ipsa levi fecit volitantem flamine currum,

    10

    pinea coniungens inflexae texta carinae.
    illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten;
    quae simul ac rostro ventosum proscidit aequor
    tortaque remigio spumis incanuit unda,
    emersere freti candenti e gurgite vultus

    15

    aequoreae monstrum Nereides admirantes.
    illa, atque <haud> alia, viderunt luce marinas
    mortales oculis nudato corpore Nymphas
    nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
    tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,

    20

    tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,
    tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
    o nimis optato saeclorum tempore nati

    23a

    heroes, salvete, deum genus! o bona matrum

    23b

    progenies, salvete iter<um> ...
    vos ego saepe, meo vos carmine compellabo.

    25

    teque adeo eximie taedis felicibus aucte,
    Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
    ipse suos divum genitor concessit amores;
    tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine?
    tene suam Tethys concessit ducere neptem,

    30

    Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?

    quae simul optatae finito tempore luces
    advenere, domum conventu tota frequentat
    Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
    dona ferunt prae se, declarant gaudia vultu.

    35

    deseritur Cieros, linquunt Pthiotica Tempe
    Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
    Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
    rura colit nemo, mollescunt colla iuvencis,
    non humilis curvis purgatur vinea rastris,

    40

    non glaebam prono convellit vomere taurus,
    non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
    squalida desertis rubigo infertur aratris.
    ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
    regia, fulgenti splendent auro atque argento.

    45

    candet ebur soliis, collucent pocula mensae,
    tota domus gaudet regali splendida gaza.
    pulvinar vero divae geniale locatur
    sedibus in mediis, Indo quod dente politum
    tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.

    50

    haec vestis priscis hominum variata figuris
    heroum mira virtutes indicat arte.

    namque fluentisono prospectans litore Diae,
    Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
    indomitos in corde gerens Ariadna furores,

    55

    necdum etiam sese quae visit visere credit,
    utpote fallaci quae tum primum excita somno
    desertam in sola miseram se cernat harena.
    immemor at iuvenis fugiens pellit vada remis,
    irrita ventosae linquens promissa procellae.

    60

    quem procul ex alga maestis Minois ocellis,
    saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,
    prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
    non flavo retinens subtilem vertice mitram,
    non contecta levi velatum pectus amictu,

    65

    non tereti strophio lactentis vincta papillas,
    omnia quae toto delapsa e corpore passim
    ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
    sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
    illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu,

    70

    toto animo, tota pendebat perdita mente.

    misera, assiduis quam luctibus externavit
    spinosas Erycina serens in pectore curas,
    illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
    egressus curvis e litoribus Piraei

    75

    attigit iniusti regis Gortynia templa.
    nam perhibent olim crudeli peste coactam
    Androgeoneae poenas exsolvere caedis
    electos iuvenes simul et decus innuptarum
    Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.

    80

    quis angusta malis cum moenia vexarentur,
    ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
    proicere optavit potius quam talia Cretam
    funera Cecropiae nec funera portarentur.
    atque ita nave levi nitens ac lenibus auris

    85

    magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas.
    hunc simul ac cupido conspexit lumine virgo
    regia, quam suavis exspirans castus odores
    lectulus in molli complexu matris alebat,
    quales Eurotae praecingunt flumina myrtus

    90

    aurave distinctos educit verna colores,
    non prius ex illo flagrantia declinavit
    lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
    funditus atque imis exarsit tota medullis.
    heu misere exagitans immiti corde furores

    95

    sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
    quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
    qualibus incensam iactastis mente puellam
    fluctibus, in flavo saepe hospite suspirantem!
    quantos illa tulit languenti corde timores!

    100

    quanto saepe magis fulgore expalluit auri,
    cum saevum cupiens contra contendere monstrum
    aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis!
    non ingrata tamen frustra munuscula divis
    promittens tacito succepit vota labello.

    105

    nam velut in summo quatientem brachia Tauro
    quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
    indomitus turbo contorquens flamine robur,
    eruit (illa procul radicitus exturbata
    prona cadit, late quaevis cumque obvia frangens,)

    110

    sic domito saevum prostravit corpore Theseus
    nequiquam vanis iactantem cornua ventis.
    inde pedem sospes multa cum laude reflexit
    errabunda regens tenui vestigia filo,
    ne labyrintheis e flexibus egredientem

    115

    tecti frustraretur inobservabilis error.

    sed quid ego a primo digressus carmine plura
    commemorem, ut linquens genitoris filia vultum,
    ut consanguineae complexum, ut denique matris,
    quae misera in gnata deperdita laeta<batur>,

    120

    omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:
    aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae
    <venerit>, aut ut eam devinctam lumina somno
    liquerit immemori discedens pectore coniunx?
    saepe illam perhibent ardenti corde furentem

    125

    clarisonas imo fudisse e pectore voces,
    ac tum praeruptos tristem conscendere montes,
    unde aciem <in> pelagi vastos protenderet aestus,
    tum tremuli salis adversas procurrere in undas
    mollia nudatae tollentem tegmina surae,

    130

    atque haec extremis maestam dixisse querellis,
    frigidulos udo singultus ore cientem:

    «sicine me patriis avectam, perfide, ab aris
    perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
    sicine discedens neglecto numine divum,

    135

    immemor a! devota domum periuria portas?
    nullane res potuit crudelis flectere mentis
    consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
    immite ut nostri vellet miserescere pectus?
    at non haec quondam blanda promissa dedisti

    140

    voce mihi, non haec miserae sperare iubebas,
    sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,
    quae cuncta aereii discerpunt irrita venti.
    nunc iam nulla viro iuranti femina credat,
    nulla viri speret sermones esse fideles;

    145

    quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
    nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
    sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
    dicta nihil metuere, nihil periuria curant.
    certe ego te in medio versantem turbine leti

    150

    eripui, et potius germanum amittere crevi,
    quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
    pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
    praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.
    quaenam te genuit sola sub rupe leaena,

    155

    quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,
    quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Carybdis,
    talia qui reddis pro dulci praemia vita?
    si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
    saeva quod horrebas prisci praecepta parentis,

    160

    at tamen in vestras potuisti ducere sedes,
    quae tibi iucundo famularer serva labore,
    candida permulcens liquidis vestigia lymphis,
    purpureave tuum consternens veste cubile.
    sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris,

    165

    externata malo, quae nullis sensibus auctae
    nec missas audire queunt nec reddere voces?
    ille autem prope iam mediis versatur in undis,
    nec quisquam apparet vacua mortalis in alga.
    sic nimis insultans extremo tempore saeva

    170

    fors etiam nostris invidit questibus auris.
    Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
    Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
    indomito nec dira ferens stipendia tauro
    perfidus in Cretam religasset navita funem,

    175

    nec malus hic celans dulci crudelia forma
    consilia in nostris requiesset sedibus hospes!
    nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
    Idaeosne petam montes? at gurgite lato
    discernens ponti truculentum dividit aequor.

    180

    an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui
    respersum iuvenem fraterna caede secuta?
    coniugis an fido consoler memet amore?
    quine fugit lentos incurvans gurgite remos?
    praeterea nullo colitur sola insula tecto,

    185

    nec patet egressus pelagi cingentibus undis.
    nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
    omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
    non tamen ante mihi languescent lumina morte,
    nec prius a fesso secedent corpore sensus,

    190

    quam iustam a divis exposcam prodita multam
    caelestumque fidem postrema comprecer hora.
    quare facta virum multantes vindice poena
    Eumenides, quibus anguino redimita capillo
    frons exspirantis praeportat pectoris iras,

    195

    huc huc adventate, meas audite querellas,
    quas ego, vae misera, extremis proferre medullis
    cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
    quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo,
    vos nolite pati nostrum vanescere luctum,

    200

    sed quali solam Theseus me mente reliquit,
    tali mente, deae, funestet seque suosque.&raquo;

    has postquam maesto profudit pectore voces,
    supplicium saevis exposcens anxia factis,
    annuit invicto caelestum numine rector;

    205

    quo motu tellus atque horrida contremuerunt
    aequora concussitque micantia sidera mundus.
    ipse autem caeca mentem caligine Theseus
    consitus oblito dimisit pectore cuncta,
    quae mandata prius constanti mente tenebat,

    210

    dulcia nec maesto sustollens signa parenti
    sospitem Erechtheum se ostendit visere portum.
    namque ferunt olim, classi cum moenia divae
    linquentem gnatum ventis concrederet Aegeus,
    talia complexum iuveni mandata dedisse:

    215

    «gnate mihi longa iucundior unice vita,
    gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
    reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
    quandoquidem fortuna mea ac tua fervida virtus
    eripit invito mihi te, cui languida nondum

    220

    lumina sunt gnati cara saturata figura,
    non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
    nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
    sed primum multas expromam mente querellas,
    canitiem terra atque infuso pulvere foedans,

    225

    inde infecta vago suspendam lintea malo,
    nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
    carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.
    quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
    quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei

    230

    annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,
    tum vero facito ut memori tibi condita corde
    haec vigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;
    ut simul ac nostros invisent lumina collis,
    funestam antennae deponant undique vestem,

    235

    candidaque intorti sustollant vela rudentes,
    quam primum cernens ut laeta gaudia mente
    agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.&raquo;

    haec mandata prius constanti mente tenentem
    Thesea ceu pulsae ventorum flamine nubes

    240

    aereum nivei montis liquere cacumen.
    at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
    anxia in assiduos absumens lumina fletus,
    cum primum infecti conspexit lintea veli,
    praecipitem sese scopulorum e vertice iecit,

    245

    amissum credens immiti Thesea fato.
    sic funesta domus ingressus tecta paterna
    morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum
    obtulerat mente immemori, talem ipse recepit.
    quae tum prospectans cedentem maesta carinam

    250

    multiplices animo voluebat saucia curas.

    at parte ex alia florens volitabat Iacchus
    cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,

    253a

    te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.

    253b

    . . . . . . . . . . .
    quae tum alacres passim lymphata mente furebant

    255

    euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.
    harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
    pars e divolso iactabant membra iuvenco,
    pars sese tortis serpentibus incingebant,
    pars obscura cavis celebrabant orgia cistis,

    260

    orgia quae frustra cupiunt audire profani;
    plangebant aliae proceris tympana palmis,
    aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant;
    multis raucisonos efflabant cornua bombos
    barbaraque horribili stridebat tibia cantu.

    265

    talibus amplifice vestis decorata figuris
    pulvinar complexa suo velabat amictu.
    quae postquam cupide spectando Thessala pubes
    expleta est, sanctis coepit decedere divis.
    hic, qualis flatu placidum mare matutino

    270

    horrificans Zephyrus proclivas incitat undas,
    Aurora exoriente vagi sub limina Solis,
    quae tarde primum clementi flamine pulsae
    procedunt leviterque sonant plangore cachinni,
    post vento crescente magis magis increbescunt,

    275

    purpureaque procul nantes ab luce refulgent:
    sic tum vestibuli linquentes regia tecta
    ad se quisque vago passim pede discedebant.
    quorum post abitum princeps e vertice Pelei
    advenit Chiron portans silvestria dona:

    280

    nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis
    montibus ora creat, quos propter fluminis undas
    aura parit flores tepidi fecunda Favoni,
    hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
    quo permulsa domus iucundo risit odore.

    285

    confestim Penios adest, viridantia Tempe,
    Tempe, quae silvae cingunt super impendentes,
    Minosim linquens doris celebranda choreis,
    non vacuos: namque ille tulit radicitus altas
    fagos ac recto proceras stipite laurus,

    290

    non sine nutanti platano lentaque sorore
    flammati Phaethontis et aerea cupressu.
    haec circum sedes late contexta locavit,
    vestibulum ut molli velatum fronde vireret.
    post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,

    295

    extenuata gerens veteris vestigia poenae,
    quam quondam silici restrictus membra catena
    persoluit pendens e verticibus praeruptis.
    inde pater divum sancta cum coniuge natisque
    advenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens

    300

    unigenamque simul cultricem montibus Idri:
    Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,
    nec Thetidis taedas voluit celebrare iugales.

    qui postquam niveis flexerunt sedibus artus
    large multiplici constructae sunt dape mensae,

    305

    cum interea infirmo quatientes corpora motu
    veridicos Parcae coeperunt edere cantus.
    his corpus tremulum complectens undique vestis
    candida purpurea talos incinxerat ora,
    at roseae niveo residebant vertice vittae,

    310

    aeternumque manus carpebant rite laborem.
    laeva colum molli lana retinebat amictum,
    dextera tum leviter deducens fila supinis
    formabat digitis, tum prono in pollice torquens
    libratum tereti versabat turbine fusum,

    315

    atque ita decerpens aequabat semper opus dens,
    laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
    quae prius in levi fuerant exstantia filo:
    ante pedes autem candentis mollia lanae
    vellera virgati custodibant calathisci.

    320

    haec tum clarisona pellentes vellera voce
    talia divino fuderunt carmine fata,
    carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas:

    «o decus eximium magnis virtutibus augens,
    Emathiae tutamen, Opis carissime nato,

    325

    accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,
    veridicum oraclum: sed vos, quae fata sequuntur,
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    adveniet tibi iam portans optata maritis
    Hesperus, adveniet fausto cum sidere coniunx,

    330

    quae tibi flexanimo mentem perfundat amore,
    languidulosque paret tecum coniungere somnos,
    levia substernens robusto bracchia collo.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    nulla domus tales umquam contexit amores,

    335

    nullus amor tali coniunxit foedere amantes,
    qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    nascetur vobis expers terroris Achilles,
    hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,

    340

    qui persaepe vago victor certamine cursus
    flammea praevertet celeris vestigia cervae.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    non illi quisquam bello se conferet heros,
    cum Phrygii Teucro manabunt sanguine <campi,

    345

    Troicaque obsidens longinquo moenia bello,
    periuri Pelopis vastabit tertius heres.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    illius egregias virtutes claraque facta
    saepe fatebuntur gnatorum in funere matres,

    350

    cum incultum cano solvent a vertice crinem,
    putridaque infirmis variabunt pectora palmis.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    namque velut densas praecerpens messor aristas
    sole sub ardenti flaventia demetit arva,

    355

    Troiugenum infesto prosternet corpora ferro.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    testis erit magnis virtutibus unda Scamandri,
    quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
    cuius iter caesis angustans corporum acervis

    360

    alta tepefaciet permixta flumina caede.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    denique testis erit morti quoque reddita praeda,
    cum teres excelso coacervatum aggere bustum
    excipiet niveos perculsae virginis artus.

    365

      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    nam simul ac fessis dederit fors copiam Achivis
    urbis Dardaniae Neptunia solvere vincla,
    alta Polyxenia madefient caede sepulcra;
    quae, velut ancipiti succumbens victima ferro,

    370

    proiciet truncum summisso poplite corpus.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    quare agite optatos animi coniungite amores.
    accipiat coniunx felici foedere divam,
    dedatur cupido iam dudum nupta marito.

    375

      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
    non illam nutrix orienti luce revisens
    hesterno collum poterit circumdare filo,
    anxia nec mater discordis maesta puellae

    380

    secubitu caros mittet sperare nepotes.
      currite ducentes subtegmina, currite, fusi.&raquo;

    talia praefantes quondam felicia Pelei
    carmina divino cecinerunt pectore Parcae.
    praesentes namque ante domos invisere castas

    385

    heroum, et sese mortali ostendere coetu,
    caelicolae nondum spreta pietate solebant.
    saepe pater divum templo in fulgente revisens,
    annua cum festis venissent sacra diebus,
    conspexit terra centum procumbere tauros.

    390

    saepe vagus Liber Parnasi vertice summo
    Thyiadas effusis euantis crinibus egit,
    cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes
    acciperent laeti divum fumantibus aris.
    saepe in letifero belli certamine Mavors

    395

    aut rapidi Tritonis era aut Amarunsia virgo
    armatas hominum est praesens hortata catervas.
    sed postquam tellus scelere est imbuta nefando
    iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
    perfudere manus fraterno sanguine fratres,

    400

    destitit extinctos gnatus lugere parentes,
    optavit genitor primaevi funera nati,
    liber ut innuptae poteretur flore novercae,
    ignaro mater substernens se impia nato
    impia non verita est divos scelerare penates.

    405

    omnia fanda nefanda malo permixta furore
    iustificam nobis mentem avertere deorum.
    quare nec talis dignantur visere coetus,
    nec se contingi patiuntur lumine claro.

     

    LXV

    [ad Hortensium Hortalum.]

    metrum: distichon dactylicum



    etsi me assiduo confectum cura dolore
      sevocat a doctis, Hortale, virginibus,
    nec potis est dulcis Musarum expromere fetus
      mens animi, tantis fluctuat ipsa malis -

    5

    namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris
      pallidulum manans alluit unda pedem,
    Troia Rhoeteo quem subter litore tellus
      ereptum nostris obterit ex oculis.
    alloquar, audiero numquam tua <facta> loquentem,

    10

      numquam ego te, vita frater amabilior,
    aspiciam posthac? at certe semper amabo,
      semper maesta tua carmina morte canam,
    qualia sub densis ramorum concinit umbris
      Daulias, absumpti fata gemens Ityli -

    15

    sed tamen in tantis maeroribus, Hortale, mitto
      haec expressa tibi carmina Battiadae,
    ne tua dicta vagis nequiquam credita ventis
      effluxisse meo forte putes animo,
    ut missum sponsi furtivo munere malum

    20

      procurrit casto virginis e gremio,
    quod miserae oblitae molli sub veste locatum,
      dum adventu matris prosilit, excutitur,
    atque illud prono praeceps agitur decursu,
      huic manat tristi conscius ore rubor.

     

    LXVI

    [Berenices caesaries.]

    metrum: distichon dactylicum



    omnia qui magni dispexit lumina mundi,
      qui stellarum ortus comperit atque obitus,
    flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,
      ut cedant certis sidera temporibus,

    5

    ut Triviam furtim sub Latmia saxa relegans
      dulcis amor gyro devocet aereo:
    idem me ille Conon caelesti in limine vidit
      e Bereniceo vertice caesariem
    fulgentem clare, quam multis illa dearum

    10

      levia protendens brachia pollicita est,
    qua rex tempestate novo auctus hymenaeo
      vastatum finis iuerat Assyrios,
    dulcia nocturnae portans vestigia rixae,
      quam de virgineis gesserat exuviis.

    15

    estne novis nuptis odio Venus? anne parentum
      frustrantur falsis gaudia lacrimulis,
    ubertim thalami quas intra limina fundunt?
      non, ita me divi, vera gemunt, iuerint.
    id mea me multis docuit regina querellis

    20

      invisente novo proelia torva viro.
    et tu non orbum luxti deserta cubile,
      sed fratris cari flebile discidium?
    quam penitus maestas exedit cura medullas!
      ut tibi tunc toto pectore sollicitae

    25

    sensibus ereptis mens excidit! at <te> ego certe
      cognoram a parva virgine magnanimam.
    anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es
      coniugium, quod non fortior ausit alis?
    sed tum maesta virum mittens quae verba locuta est!

    30

      Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!
    quis te mutavit tantus deus? an quod amantes
      non longe a caro corpore abesse volunt?
    atque ibi me cunctis pro dulci coniuge divis
      non sine taurino sanguine pollicita es,

    35

    si reditum tetulisset. is haut in tempore longo
      captam Asiam Aegypti finibus addiderat.
    quis ego pro factis caelesti reddita coetu
      pristina vota novo munere dissolvo.
    invita, o regina, tuo de vertice cessi,

    40

      invita: adiuro teque tuumque caput,
    digna ferat quod si quis inaniter adiurarit:
      sed qui se ferro postulet esse parem?
    ille quoque eversus mons est, quem maximum in oris
      progenies Thiae clara supervehitur,

    45

    cum Medi peperere novum mare, cumque iuventus
      per medium classi barbara navit Athon.
    quid facient crines, cum ferro talia cedant?
      Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,
    et qui principio sub terra quaerere venas

    50

      institit ac ferri stringere duritiem!
    abiunctae paulo ante comae mea fata sorores
      lugebant, cum se Memnonis Aethiopis
    unigena impellens nutantibus aera pennis
      obtulit Arsinoes Locridis ales equos,

    55

    isque per aetherias me tollens avolat umbras
      et Veneris casto collocat in gremio.
    ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat
      Graiia Canopitis incola litoribus.
    hi dii ven ibi vario ne solum in lumine caeli

    60

      ex Ariadnaeis aurea temporibus
    fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus
      devotae flavi verticis exuviae,
    uvidulam a fluctu cedentem ad templa deum me
      sidus in antiquis diva novum posuit.

    65

    virginis et saevi contingens namque Leonis
      lumina, Callisto iuncta Lycaoniae,
    vertor in occasum, tardum dux ante Booten,
      qui vix sero alto mergitur Oceano.
    sed quamquam me nocte premunt vestigia divum,

    70

      lux autem canae Tethyi restituit
    (pace tua fari hic liceat, Ramnusia virgo,
      namque ego non ullo vera timore tegam,
    nec si me infestis discerpent sidera dictis,
      condita quin veri pectoris evoluam),

    75

    non his tam laetor rebus, quam me afore semper,
      afore me a dominae vertice discrucior,
    quicum ego, dum virgo quondam fuit omnibus expers
      unguentis, una milia multa bibi.
    nunc vos, optato quas iunxit lumine taeda,

    80

      non prius unanimis corpora coniugibus
    tradite nudantes reiecta veste papillas,
      quam iucunda mihi munera libet onyx,
    vester onyx, casto colitis quae iura cubili.
      sed quae se impuro dedit adulterio,

    85

    illius a mala dona levis bibat irrita pulvis:
      namque ego ab indignis praemia nulla peto.
    sed magis, o nuptae, semper concordia vestras,
      semper amor sedes incolat assiduus.
    tu vero, regina, tuens cum sidera divam

    90

      placabis festis luminibus Venerem,
    unguinis expertem non siris esse tuam me,
      sed potius largis affice muneribus.
    sidera corruerint utinam! coma regia fiam,
      proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!

     

    LXVII

    [de ianua moechae cuiusdam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Catullus:
    o dulci iucunda viro, iucunda parenti,
      salve, teque bona Iuppiter auctet ope,
    ianua, quam Balbo dicunt servisse benigne
      olim, cum sedes ipse senex tenuit,

    5

    quamque ferunt rursus gnato servisse maligne,
      postquam es porrecto facta marita sene.
    dic agedum nobis, quare mutata feraris
      in dominum veterem deseruisse fidem.

    ianua:
    non (ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)

    10

      culpa mea est, quamquam dicitur esse mea,
    nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:
      verum istius populi ianua qui te facit,
    qui quacumque aliquid reperitur non bene factum
      ad me omnes clamant: «ianua, culpa tua est.&raquo;

    Catullus:

    15

    non istuc satis est uno te dicere verbo.
      sed facere ut quivis sentiat et videat.

    ianua:
    qui possum? nemo quaerit nec scire laborat?

    Catullus:
      nos volumus: nobis dicere ne dubita.

    ianua:
    primum igitur, virgo quod fertur tradita nobis,

    20

      falsum est. non illam vir prior attigerit,
    languidior tenera cui pendens sicula beta.
      numquam se mediam sustulit ad tunicam;
    sed pater illius gnati violasse cubile
      dicitur et miseram conscelerasse domum,

    25

    sive quod impia mens caeco flagrabat amore,
      seu quod iners sterili semine natus erat,
    ut quaerendum unde <unde> foret nervosius illud,
      quod posset zonam solvere virgineam.

    Catullus:
    egregium narras mira pietate parentem.

    30

      qui ipse sui gnati minxerit in gremium.

    ianua:
    atqui non solum hoc dicit se cognitum habere
      Brixia Cycneae supposita speculae,
    flavus quam molli praecurrit flumine Mella,
      Brixia Veronae mater amata meae,

    35

    sed de Postumio et Corneli narrat amore,
      cum quibus illa malum fecit adulterium.
    dixerit hic aliquis: «quid? tu istaec, ianua, nosti,
      cui numquam domini limine abesse licet,
    nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo

    40

      tantum operire soles aut aperire domum?&raquo;
    saepe illam audivi furtiva voce loquentem
      solam cum ancillis haec sua flagitia,
    nomine dicentem quos diximus, utpote quae mi
      speraret nec linguam esse nec auriculam.

    45

    praeterea addebat quendam, quem dicere nolo
      nomine, ne tollat rubra supercilia.
    longus homo est, magnas cui lites intulit olim
      falsum mendaci ventre puerperium.

     

    LXVIII

    [ad Allium.]

    metrum: distichon dactylicum



    ::: epistulae initio :::

    quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo
      conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,
    naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis
      sublevem et a mortis limine restituam,

    5

    quem neque sancta Venus molli requiescere somno
      desertum in lecto caelibe perpetitur,
    nec veterum dulci scriptorum carmine Musae
      oblectant, cum mens anxia pervigilat,
    id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum

    10

      muneraque et Musarum hinc petis et Veneris.
    sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani,
      neu me odisse putes hospitis officium,
    accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,
      ne amplius a misero dona beata petas.

    15

    tempore quo primum vestis mihi tradita pura est,
      iocundum cum aetas florida ver ageret,
    multa satis lusi; non est dea nescia nostri,
      quae dulcem curis miscet amaritiem:
    sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors

    20

      abstulit. o misero frater adempte mihi,
    tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,
      tecum una tota est nostra sepulta domus,
    omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
      quae tuus in vita dulcis alebat amor.

    25

    cuius ego interitu tota de mente fugavi
      haec studia atque omnes delicias animi.
    quare, quod scribis Veronae turpe Catullo
      esse, quod hic quisquis de meliore nota
    frigida deserto tepefactat membra cubili,

    30

      id, Mani, non est turpe, magis miserum est.
    ignosces igitur si, quae mihi luctus ademit,
      haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.
    nam, quod scriptorum non magna est copia apud me,
      hoc fit, quod Romae vivimus: illa domus,

    35

    illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas;
      huc una ex multis capsula me sequitur.

    quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna
      id facere aut animo non satis ingenuo,
    quod tibi non utriusque petenti copia posta est:

    40

      ultro ego deferrem, copia si qua foret.

    ::: elegia :::

    non possum reticere, deae, qua me Allius in re
      iuverit aut quantis iuverit officiis,
    ne fugiens saeclis obliviscentibus aetas
      illius hoc caeca nocte tegat studium:

    45

    sed dicam vobis, vos porro dicite multis
      milibus et facite haec carta loquatur anus
    . . . . . . . .
      notescatque magis mortuus atque magis,
    nec tenuem texens sublimis aranea telam
      in deserto Alli nomine opus faciat.

    50

    nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,
      scitis, et in quo me torruerit genere,
    cum tantum arderem quantum Trinacria rupes
      lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,

    55

    maesta neque assiduo tabescere lumina fletu
      cessarent. tristique imbre madere genae.

    qualis in aerii perlucens vertice montis
      rivus muscoso prosilit e lapide,
    qui, cum de prona praeceps est valle volutus,

    60

      per medium densi transit iter populi,
    dulce viatori lasso in sudore levamen,
      cum gravis exustos aestus hiulcat agros,
    hic, velut in nigro iactatis turbine nautis
      lenius aspirans aura secunda venit

    65

    iam prece Pollucis, iam Castoris implorata:
      tale fuit nobis Allius auxilium.
    is clausum lato patefecit limite campum,
      isque domum nobis isque dedit dominae,
    ad quam communes exerceremus amores.

    70

      quo mea se molli candida diva pede
    intulit et trito fulgentem in limine plantam
      innixa arguta constituit solea,

    coniugis ut quondam flagrans advenit amore
      Protesilaeam Laodamia domum

    75

    inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro
      hostia caelestis pacificasset eros.
    nil mihi tam valde placeat, Ramnusia virgo,
      quod temere invitis suscipiatur eris.
    quam ieiuna pium desideret ara cruorem,

    80

      docta est amisso Laudamia viro,
    coniugis ante coacta novi dimittere collum,
      quam veniens una atque altera rursus hiemps
    noctibus in longis avidum saturasset amorem,
      posset ut abrupto vivere coniugio:

    85

    quod scibant Parcae non longo tempore abisse,
      si miles muros isset ad Iliacos.

    nam tum Helenae raptu primores Argivorum
      coeperat ad sese Troia ciere viros,
    Troia (nefas) commune sepulcrum Asiae Europaeque,

    90

      Troia virum et virtutum omnium acerba cinis:

    quaene etiam nostro letum miserabile fratri
      attulit. ei misero frater adempte mihi
    ei misero fratri iocundum lumen ademptum,
      tecum una tota est nostra sepulta domus,

    95

    omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
      quae tuus in vita dulcis alebat amor.
    quem nunc tam longe non inter nota sepulcra
      nec prope cognatos compositum cineris,
    sed Troia obscena, Troia infelice sepultum

    100

      detinet extremo terra aliena solo.

    ad quam tum properans fertur simul undique pubes
      Graecae penetralis deseruisse focos,
    ne Paris abducta gavisus libera moecha
      otia pacato degeret in thalamo.

    105

    quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia,
      ereptum est vita dulcius atque anima
    coniugium: tanto te absorbens vertice amoris
      aestus in abruptum detulerat barathrum,
    quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum

    110

      siccare emulsa pingue palude solum,
    quod quondam caesis montis fodisse medullis
      audit falsiparens Amphitryoniades,
    tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta
      perculit imperio deterioris eri,

    115

    pluribus ut caeli tereretur ianua divis,
      Hebe nec longa virginitate foret.
    sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,
      qui tunc indomitam ferre iugum docuit.

    nam nec tam carum confecto aetate parenti

    120

      una caput seri nata nepotis alit,
    qui cum divitiis vix tandem inventus avitis
      nomen testatas intulit in tabulas,
    impia derisi gentilis gaudia tollens,
      suscitat a cano volturium capiti:

    125

    nec tantum niveo gavisa est ulla columbo
      compar, quae multo dicitur improbius
    oscula mordenti semper decerpere rostro,
      quam quae praecipue multivola est mulier:
    sed tu horum magnos vicisti sola furores,

    130

      ut semel es flavo conciliata viro.
    aut nihil aut paulum cui tum concedere digna
      lux mea se nostrum contulit in gremium,
    quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido
      fulgebat crocina candidus in tunica.

    135

    quae tamenetsi uno non est contenta Catullo,
      rara verecunde furta feremus erae
    ne nimium simus stultorum more molesti:
      saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,
    coniugis in culpa flagrantem concoquit iram,

    140

      noscens omnivoli plurima furta Iovis.

    atqui nec divis homines componere <fas est>

    141a

    . . . . . . . . . .

    141b

    . . . . . . . aequum est:
      ingratum tremuli tolle parentis onus.
    nec tamen illa mihi dextra deducta paterna
      fragrantem Assyrio venit odore domum,

    145

    sed furtiva dedit mira munuscula nocte,
      ipsius ex ipso dempta viri gremio.
    quare illud satis est, si nobis is datur unis
      quem lapide illa dies candidiore notat.

    ::: conclusio epistulae :::

    hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus

    150

      pro multis, Alli, redditur officiis,
    ne vestrum scabra tangat rubigine nomen
      haec atque illa dies atque alia atque alia.
    huc addent divi quam plurima, quae Themis olim
      antiquis solita est munera ferre piis.

    155

    sitis felices et tu simul et tua vita,
      et domus, in qua <nos> lusimus et domina,
    et qui principio nobis terram dedit haustis,
      a quo sunt primo omnia nata bona,
    et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,

    160

      lux mea, qua viva vivere dulce mihi est!

     

    LXIX

    [ad Rufum.]

    metrum: distichon dactylicum



    noli admirari, quare tibi femina nulla,
      Rufe, velit tenerum supposuisse femur,
    non si illam rarae labefactes munere vestis
      aut perluciduli deliciis lapidis.

    5

    laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur
      valle sub alarum trux habitare caper.
    hunc metuunt omnes, neque mirum: nam mala valde est
      bestia, nec quicum bella puella cubet.
    quare aut crudelem nasorum interfice pestem,

    10

      aut admirari desine cur fugiunt.

     

    LXX

    [ad Lesbiam.]

    metrum: distichon dactylicum



    nulli se dicit mulier mea nubere malle
      quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.
    dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,
      in vento et rapida scribere oportet aqua.

     

    LXXI

    [ad Allium.]

    metrum: distichon dactylicum



    si cui iure bono sacer alarum obstitit hircus,
      aut si quem merito tarda podagra secat.
    aemulus iste tuus, qui vestrem exercet amorem,
      mirifice est<, Alli,> nactus utrumque malum.

    5

  • nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:
      illam affligit odore, ipse perit podagra.

     

    LXXII

    [ad Lesbiam.]

    metrum: distichon dactylicum



    dicebas quondam solum te nosse Catullum,
      Lesbia, nec prae me velle tenere Iovem.
    dilexi tum te non tantum ut vulgus amicam,
      sed pater ut gnatos diligit et generos.

    5

  • nunc te cognovi: quare etsi impensius uror,
      multo mi tamen es vilior et levior.
    qui potis est, inquis? quod amantem iniuria talis
      cogit amare magis, sed bene velle minus.

     

    LXXIII

    [omnia sunt ingrata.]

    metrum: distichon dactylicum



    desine de quoquam quicquam bene velle mereri
      aut aliquem fieri posse putare pium.
    omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne
      <prodest>, immo etiam taedet obestque magis;

    5

  • ut mihi, quem nemo gravius nec acerbius urget,
      quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.

     

     

    LXXIV

    [ad Gellium.]

    metrum: distichon dactylicum



    Gellius audierat patruum obiurgare solere,
      si quis delicias diceret aut faceret.
    hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
      uxorem, et patruum reddidit Harpocratem.

    5

    quod voluit fecit: nam, quamvis irrumet ipsum
      nunc patruum, verbum non faciet patruus.

     

     

    LXXV

    [ad Lesbiam.]

    metrum: distichon dactylicum



    huc est mens deducta tua mea, Lesbia, culpa
      atque ita se officio perdidit ipsa suo,
    ut iam nec bene velle queat tibi, si optima fias,
      nec desistere amare, omnia si facias.

     

    LXXVI

    [de profundis.]

    metrum: distichon dactylicum



    si qua recordanti benefacta priora voluptas
      est homini, cum se cogitat esse pium,
    nec sanctam violasse fidem, nec foedere nullo
      divum ad fallendos numine abusum homines,

    5

    multa parata manent in longa aetate, Catulle,
      ex hoc ingrato gaudia amore tibi.
    nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt
      aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.
    omnia quae ingratae perierunt credita menti.

    10

      quare iam te cur amplius excrucies?
    quin tu animo offirmas atque istinc teque reducis,
      et dis invitis desinis esse miser?
    difficile est longum subito deponere amorem,
      difficile est, verum hoc qua lubet efficias:

    15

    una salus haec est. hoc est tibi pervincendum,
      hoc facias, sive id non pote sive pote.

    o di, si vestrum est misereri, aut si quibus umquam
      extremam iam ipsa in morte tulistis opem,
    me miserum aspicite et, si vitam puriter egi,

    20

      eripite hanc pestem perniciemque mihi,
    quae mihi subrepens imos ut torpor in artus
      expulit ex omni pectore laetitias.
    non iam illud quaero, contra me ut diligat illa,
      aut, quod non potis est, esse pudica velit:

    25

  • ipse valere opto et taetrum hunc deponere morbum.
      o di, reddite mi hoc pro pietate mea

     

    LXXVII

    [ad Rufum.]

    metrum: distichon dactylicum



    Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice
      (frustra? immo magno cum pretio atque malo),
    sicine subrepsti mi, atque intestina perurens
      ei misero eripuisti omnia nostra bona?

    5

  • eripuisti, heu heu nostrae crudele venenum
      vitae, eheu nostrae pestis amicitiae.

     

    LXXVIII

    [ad Gallum.]

    metrum: distichon dactylicum



    Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx
      alterius, lepidus filius alterius.
    Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,
      cum puero ut bello bella puella cubet.

    5

  • Gallus homo est stultus, nec se videt esse maritum,
      qui patruus patrui monstret adulterium.

     

     

    LXXVIIIa

    [fragmentum.]

    metrum: distichon dactylicum


    ..............................
    ..............................
    sed nunc id doleo, quod purae pura puellae
      suavia comminxit spurca saliva tua.
    verum id non impune feres: nam te omnia saecla
      noscent et, qui sis, fama loquetur anus.
      qui patruus patrui monstret adulterium.

     

     

    LXXIX

    [ad Lesbium.]

    metrum: distichon dactylicum



    Lesbius est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit
      quam te cum tota gente, Catulle, tua.
    sed tamen hic pulcer vendat cum gente Catullum,
      si tria natorum suavia reppererit.

     

    LXXX

    [ad Gellium.]

    metrum: distichon dactylicum



    quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella
      hiberna fiant candidiora nive,
    mane domo cum exis et cum te octava quiete
      e molli longo suscitat hora die?

    5

  • nescio quid certe est: an vere fama susurrat
      grandia te medii tenta vorare viri?
    sic certe est: clamant Victoris rupta miselli
      ilia, et emulso labra notata sero.

     

    LXXXI

    [ad Iuventium.]

    metrum: distichon dactylicum



    nemone in tanto potuit populo esse, Iuventi,
      bellus homo, quem tu diligere inciperes.
    praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri
      hospes inaurata palladior statua,

    5

  • qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis
      audes, et nescis quod facinus facias?

     

     

    LXXXII

    [ad Quintium.]

    metrum: distichon dactylicum



    Quinti, si tibi vis oculos debere Catullum
      aut aliud si quid carius est oculis,
    eripere ei noli, multo quod carius illi
      est oculis seu quid carius est oculis.

     

     

    LXXXIII

    [ad Lesbiam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit:
      haec illi fatuo maxima laetitia est.
    mule, nihil sentis? si nostri oblita taceret,
      sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,

    5

  • non solum meminit, sed, quae multo acrior est res,
      irata est. hoc est, uritur et loquitur.

     

    LXXXIV

    [ad Arrium.]

    metrum: distichon dactylicum



    «chommoda&raquo; dicebat, si quando «commoda&raquo; vellet
      dicere, et «insidias&raquo; Arrius «hinsidias&raquo;,
    et tum mirifice sperabat se esse locutum,
      cum quantum poterat dixerat «hinsidias&raquo;.

    5

    credo, sic mater, sic liber avunculus eius.
      sic maternus avus dixerat atque avia.
    hoc misso in Syriam requierant omnibus aures
      audibant eadem haec leniter et leviter,
    nec sibi postilla metuebant talia verba,

    10

  •   cum subito affertur nuntius horribilis,
    Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,
      iam non "Ionios" esse sed "Hionios".

     

     

    LXXXV

    [odi et amo.]

    metrum: distichon dactylicum



    odi et amo. quare id faciam, fortasse requiris.
      nescio, sed fieri sentio et excrucior.

     

     

    XCI

    [ad Gellium.]

    metrum: distichon dactylicum



    non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum
      in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,
    quod te cognossem bene constantemve putarem
      aut posse a turpi mentem inhibere probro;

    5

    sed neque quod matrem nec germanam esse videbam
      hanc tibi, cvius me magnus edebat amor.
    et quamuis tecum multo coniungerer usu,
      non satis id causae credideram esse tibi.
    tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni

    10

      culpa est, in quacumque est aliquid sceleris.

     

     

    XCII

    [ad Lesbia.]

    metrum: distichon dactylicum



    Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam
      de me: Lesbia me dispeream nisi amat.
    quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam
      assidue, verum dispeream nisi amo.

     

     

    XCIII

    [ad Gaium Iulium Caesarem.]

    metrum: distichon dactylicum



    nil nimium studeo, Caesar, tibi velle placere,
      nec scire utrum sis albus an ater homo.

     

    XCIV

    [ad Mentulam.]

    metrum: distichon dactylicum



    «Mentula moechatur». moechatur mentula? certe.
      hoc est quod dicunt: «ipsa olera olla legit&raquo;.

     

    XCV

    [ad Gaium Helvium Cinnam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Smyrna mei Cinnae nonam post denique messem
      quam coepta est nonamque edita post hiemem,
    milia cum interea quingenta Hortensius uno
      <versiculorum anno quolibet ediderit.>

    5

    Smyrna cavas Satrachi penitus mittetur ad undas,
      Smyrnam cana diu saecula pervoluent.
    at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam
      et laxas scombris saepe dabunt tunicas.
    parva mei mihi sint cordi monumenta <sodalis>:

    10

  •   at populus tumido gaudeat Antimacho.

     

     

    XCVI

    [ad Gaium Licinium Calvum.]

    metrum: distichon dactylicum



    si quicquam mutis gratum acceptumque sepulcris
      accidere a nostro, Calve, dolore potest,
    quo desiderio veteres renovamus amores
      atque olim missas flemus amicitias,

    5

    certe non tanto mors immatura dolori est
      Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.

     

    XCVII

    [ad Aemilium.]

    metrum: distichon dactylicum



    non (ita me di ament) quicquam referre putavi,
      utrumne os an culum olfacerem Aemilio.
    nilo mundius hoc, nihiloque immundius illud,
      verum etiam culus mundior et melior:

    5

    nam sine dentibus est. hic dentis sesquipedalis,
      gingivas vero ploxeni habet veteris,
    praeterea rictum qualem diffissus in aestu
      meientis mulae cunnus habere solet.
    hic futuit multas et se facit esse venustum,

    10

      et non pistrino traditur atque asino?
    quem siqua attingit, non illam posse putemus
      aegroti culum lingere carnificis?

     

    XCVIII

    [ad Victium.]

    metrum: distichon dactylicum



    in te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,
      id quod verbosis dicitur et fatuis.
    ista cum lingua, si usus veniat tibi, possis
      culos et crepidas lingere carpatinas.

    5

    si nos omnino vis omnes perdere, Victi,
      hiscas: omnino quod cupis efficies.

     

    XCIX

    [ad Iuventium.]

    metrum: distichon dactylicum



    surripui tibi, dum ludis, mellite Iuventi,
      suaviolum dulci dulcius ambrosia.
    verum id non impune tuli: namque amplius horam
      suffixum in summa me memini esse cruce,

    5

    dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis
      tantillum vestrae demere saevitiae.
    nam simul id factum est, multis diluta labella
      guttis abstersisti omnibus articulis,
    ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,

    10

      tamquam commictae spurca saliva lupae.
    praeterea infesto miserum me tradere amori
      non cessasti omnique excruciare modo,
    ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud
      suaviolum tristi tristius elleboro.

    15

    quam quoniam poenam misero proponis amori,
      numquam iam posthac basia surripiam.

     

    C

    [ad Marcum Caelium.]

    metrum: distichon dactylicum



    Caelius Aufillenum et Quintius Aufillenam
      flos Veronensum depereunt iuvenum,
    hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur, illud
      fraternum vere dulce sodalicium.

    5

    cui faveam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis
      perspecta ex igni est unica amicitia,
    cum vesana meas torreret flamma medullas.
      sis felix, Caeli, sis in amore potens.

     

    CI

    [ad inferias.]

    metrum: distichon dactylicum



    multas per gentes et multa per aequora vectus
      advenio has miseras, frater, ad inferias,
    ut te postremo donarem munere mortis
      et mutam nequiquam alloquerer cinerem.

    5

    quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum.
      heu miser indigne frater adempte mihi,
    nunc tamen interea haec, prisco quae more parentum
      tradita sunt tristi munere ad inferias,
    accipe fraterno multum manantia fletu,

    10

      atque in perpetuum, frater, ave atque vale!

     

    CII

    [ad Cornelium Nepotem.]

    metrum: distichon dactylicum



    si quicquam tacito commissum est fido ab amico,
      cuius sit penitus nota fides animi,
    meque esse invenies illorum iure sacratum,
      Corneli, et factum me esse puta Harpocratem

     

    CIII

    [ad Silonem.]

    metrum: distichon dactylicum



    aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,
      deinde esto quamvis saevus et indomitus:
    aut, si te nummi delectant, desine quaeso
      leno esse atque idem saevus et indomitus.

     

    CIV

    [ad Lesbiam.]

    metrum: distichon dactylicum



    credis me potuisse meae maledicere vitae,
      ambobus mihi quae carior est oculis?
    non potui, nec, si possem, tam perdite amarem:
      sed tu cum Tappone omnia monstra facis.

     

    CV

    [ad Mentulam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Mentula conatur Pipleium scandere montem:
      Musae furcillis praecipitem eiciunt.

     

    CVI

    [de puero et praecone.]

    metrum: distichon dactylicum



    cum puero bello praeconem qui videt esse,
      quid credat, nisi se vendere discupere?

     

    CVII

    [ad Lesbiam.]

    metrum: distichon dactylicum



    si quicquam cupido optantique optigit umquam
      insperanti, hoc est gratum animo proprie.
    quare hoc est gratum nobis quoque carius auro
      quod te restituis, Lesbia, mi cupido.

    5

    restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te
      nobis. o lucem candidiore nota!
    quis me uno vivit felicior aut magis hac est
      optandus vita dicere quis poterit?

     

    CVIII

    [ad Cominium.]

    metrum: distichon dactylicum



    si, Comini, populi arbitrio tua cana senectus
      spurcata impuris moribus intereat,
    non equidem dubito quin primum inimica bonorum
      lingua exsecta avido sit data vulturio,

    5

  • effossos oculos voret atro gutture corvus,
      intestina canes, cetera membra lupi.

     

    CIX

    [ad Lesbiam.]

    metrum: distichon dactylicum



    iucundum, mea vita, mihi proponis amorem
      hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.
    di magni, facite ut vere promittere possit,
      atque id sincere dicat et ex animo,

    5

  • ut liceat nobis tota perducere vita
      aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.

     

    CX

    [ad Aufilenam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Aufilena, bonae semper laudantur amicae:
      accipiunt pretium, quae facere instituunt.
    tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,
      quod nec das et fers saepe, facis facinus.

    5

    aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,
      Aufilena, fuit: sed data corripere
    fraudando officiis, plus quam meretricis avarae <est>,
      quae sese toto corpore prostituit.

     

    CX

    [ad Aufilenam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Aufilena, bonae semper laudantur amicae:
      accipiunt pretium, quae facere instituunt.
    tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,
      quod nec das et fers saepe, facis facinus.

    5

    aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,
      Aufilena, fuit: sed data corripere
    fraudando officiis, plus quam meretricis avarae <est>,
      quae sese toto corpore prostituit.

     

    CXI

    [ad Aufilenam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Aufilena, viro contentam vivere solo,
      nuptarum laus ex laudibus eximiis:
    sed cuivis quamvis potius succumbere par est,
      quam matrem fratres <efficere> ex patruo.

     

    CXII

    [ad Nasonem.]

    metrum: distichon dactylicum



    multus homo es, Naso, neque tecum multus homo est, qui
      descendit: Naso, multus es et pathicus.

     

    CXIII

    [ad Gaium Helvium Cinnam.]

    metrum: distichon dactylicum



    consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant
      Maeciliam: facto consule nunc iterum
    manserunt duo, sed creverunt milia in unum
      singula. fecundum semen adulterio.

     

    CXIV

    [ad Mentulam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Firmanus saltus non falso, Mentula, dives
      fertur, qui tot res in se habet egregias,
    aucupium omne genus, piscis, prata, arva ferasque.
      nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.

    5

    quare concedo sit dives, dum omnia desint.
      saltum laudemus, dummodo ipse egeat.

     

    CXV

    [ad Mentulam.]

    metrum: distichon dactylicum



    Mentula habet instar triginta iugera prati,
      quadraginta arvi: cetera sunt maria.
    cur non divitiis Croesum superare potis sit,
      uno qui in saltu tot bona possideat,

    5

    prata arva ingentes silvas saltusque paludesque
      usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?
    omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,
      non homo, sed vero mentula magna minax.

     

    CXVI

    [ad Gellium.]

    metrum: distichon dactylicum



    saepe tibi studioso animo venante requirens
      carmina uti possem mittere Battiadae,
    qui te lenirem nobis, neu conarere
      tela infesta <meum> mittere in usque caput,

    5

    hunc video mihi nunc frustra sumptum esse laborem,
      Gelli, nec nostras hic valuisse preces.
    contra nos tela ista tua evitabimus amitha
      at fixus nostris tu dabis supplicium.

     

    Fragmenta


    I.

    metrum: Priapeus


    hunc lucum tibi dedico consecroque, Priape,
    qua domus tua Lampsaci est quaque Priape.
    nam te praecipue in suis urbibus colit ora
    Hellespontia, ceteris ostriosior oris.


    II.

    metrum: Priapeus


    _ . _ . . de meo ligurrire libido est.


    III.

    metrum: hendecasyllabus


    at non effugies meos iambos.