|
|
|
Pseudolus
1.1
|
|
|
PROLOGVS
exporgi
meliust lumbos
atque
exsurgier:
Plautina
longa
fabula
in
scaenam
venit.
|
|
|
|
Psevdolvs
|
|
|
Si
ex te tacente fieri possem certior,
|
|
|
ere,
quae miseriae te tam misere macerent,
|
|
5
|
duorum
labori ego hominum parsissem lubens,
|
|
|
mei
te rogandi et tis respondendi mihi;
|
|
5
|
nunc
quoniam id fieri non potest, necessitas
|
|
|
me
subigit ut te rogitem. responde mihi:
|
|
|
quid
est quod tu exanimatus iam hos multos dies
|
|
10
|
gestas
tabellas tecum, eas lacrumis lavis,
|
|
|
neque
tui participem consili quemquam facis?
|
|
10
|
eloquere,
ut quod ego nescio id tecum sciam.
|
|
|
Calidorvs
|
|
|
Misere
miser sum, Pseudole. Ps. Id te Iuppiter
|
|
|
prohibessit.
Cal. Nihil hoc Iovis ad iudicium attinet:
|
|
15
|
sub
Veneris regno vapulo, non sub Iovis.
|
|
|
Ps.
|
|
|
Licet
me id scire quid sit? nam tu me antidhac
|
|
15
|
supremum
habuisti comitem consiliis tuis.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Idem
animus nunc est. Ps. Face me certum quid tibist;
|
|
|
iuvabo
aut re aut opera aut consilio bono.
|
|
|
Cal.
|
|
20
|
Cape
has tabellas, tute hinc narrato tibi
|
|
|
quae
me miseria et cura contabefacit.
|
|
20
|
Ps.
|
|
|
Mos
tibi geretur. sed quid hoc, quaeso? Cal. Quid est?
|
|
|
Ps.
|
|
|
Vt
opinor, quaerunt litterae hae sibi liberos:
|
|
|
alia
aliam scandit. Cal. Ludis iam ludo tuo?
|
|
|
Ps.
|
|
25
|
Has
quidem pol credo nisi Sibulla legerit,
|
|
|
interpretari
alium posse neminem.
|
|
25
|
Cal.
|
|
|
Cur
inclementer dicis lepidis litteris
|
|
|
lepidis
tabellis lepida conscriptis manu?
|
|
|
Ps.
|
|
|
An,
opsecro hercle, habent quas gallinae manus?
|
|
30
|
nam
has quidem gallina scripsit. Cal. Odiosus mihi es.
|
|
|
lege
vel tabellas redde. Ps. Immo enim pellegam.
|
|
30
|
advortito
animum. Cal. Non adest. Ps. At tu cita.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Immo
ego tacebo, tu istinc ex cera cita;
|
|
|
nam
istic meus animus nunc est, non in pectore.
|
|
|
Ps.
|
|
35
|
Tuam
amicam video, Calidore. Cal. Vbi ea est, opsecro?
|
|
|
Ps.
|
|
|
Eccam
in tabellis porrectam: in cera cubat.
|
|
35
|
Cal.
|
|
|
At
te di deaeque quantumst-- Ps. Servassint quidem.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Quasi
solstitialis herba paulisper fui:
|
|
|
repente
exortus sum, repentino occidi.
|
|
|
Ps.
|
|
40
|
Tace,
dum tabellas pellego. Cal. Ergo quin legis?
|
|
|
Ps.
|
|
|
'Phoenicium
Calidoro amatori suo
|
|
40
|
per
ceram et lignum litterasque interpretes
|
|
|
salutem
mittit et salutem abs te expetit,
|
|
|
lacrumans
titubanti animo, corde et pectore.'
|
|
|
Cal.
|
|
45
|
Perii,
salutem nusquam invenio, Pseudole,
|
|
|
quam
illi remittam. Ps. Quam salutem? Cal. Argenteam.
|
|
45
|
Ps.
|
|
|
Pro
lignean salute vis argenteam
|
|
|
remittere
illi? vide sis quam tu rem geras.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Recita
modo: ex tabellis iam faxo scies
|
|
50
|
quam
subito argento mi usus invento siet.
|
|
|
Ps.
|
|
|
'Leno
me peregre militi Macedonio
|
|
50
|
minis
viginti vendidit, voluptas mea;
|
|
|
et
prius quam hinc abiit, quindecim miles minas
|
|
|
dederat;
nunc unae quinque remorantur minae.
|
|
55
|
ea
causa miles hic reliquit symbolum,
|
|
|
expressam
in cera ex anulo suam imaginem,
|
|
55
|
ut
qui huc adferret eius similem symbolum,
|
|
|
cum
eo simul me mitteret. ei rei dies
|
|
|
haec
praestituta est, proxuma Dionysia.'
|
|
60
|
cras
ea quidem sunt. Cal. Prope adest exitium mihi,
|
|
|
nisi
quid mihi in te est auxili. Ps. Sine pellegam.
|
|
60
|
Cal.
|
|
|
Sino,
nam mihi videor cum ea fabularier;
|
|
|
lege:
dulce amarumque una nunc misces mihi.
|
|
|
Ps.
|
|
|
'Nunc
nostri amores mores consuetudines,
|
|
65
|
[iocus
ludus sermo suavisaviatio]
|
|
|
compressiones
artae amantum corporum,
|
|
65
|
teneris
labellis molles morsiunculae,
|
|
65a
67a
|
[nostrorum
orgiorum--iunculae]
|
|
|
papillarum
horridularum oppressiunculae,
|
|
|
harunc
voluptatum mi omnium atque itidem tibi
|
|
70
|
distractio
discidium vastities venit,
|
|
|
nisi
quae mihi in test aut tibist in me salus.
|
|
70
|
haec
quae ego scivi ut scires curavi omnia;
|
|
|
nunc
ego te experiar quid ames, quid simules. vale.'
|
|
|
Cal.
|
|
|
Est
misere scriptum, Pseudole. Ps. O, miserrime.
|
|
|
Cal.
|
|
75
|
Quin
fles? Ps. Pumiceos oculos habeo: non queo
|
|
|
lacrumam
exorare ut expuant unam modo.
|
|
75
|
Cal.
|
|
|
Quid
ita? Ps. Genus nostrum semper siccoculum fuit.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Nilne
adiuvare me audes? Ps. Quid faciam tibi?
|
|
|
Cal.
|
|
|
Eheu.
Ps. Eheu? id quidem hercle ne parsis: dabo.
|
|
|
Cal.
|
|
80
|
Miser
sum, argentum nusquam invenio mutuom.
|
|
|
Ps.
|
|
|
Eheu.
Cal. Neque intus nummus ullus est. Ps. Eheu.
|
|
80
|
Cal.
|
|
|
Ille
abducturus est mulierem cras. Ps. Eheu.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Istocine
pacto me adiuvas? Ps. Do id quod mihi est;
|
|
|
nam
is mihi thensaurus iugis in nostra est domo.
|
|
|
Cal.
|
|
85
|
Atto
um est de me hodie. sed potes nunc mutuam
|
|
|
drachumam
dare unam mihi, quam cras reddam tibi?
|
|
85
|
Ps.
|
|
|
Vix
hercle, opinor, si me opponam pignori.
|
|
|
sed
quid ea drachuma facere vis? Cal. Restim volo
|
|
|
mihi
emere. Ps. Quam ob rem? Cal. Qui me faciam pensilem.
|
|
90
|
certum
est mihi ante tenebras tenebras persequi.
|
|
|
Ps.
|
|
|
Quis
mi igitur drachumam reddet, si dedero tibi?
|
|
90
|
an
tu te ea causa vis sciens suspendere
|
|
|
ut
me defraudes, drachumam si dederim tibi?
|
|
|
Cal.
|
|
|
Profecto
nullo pacto possum vivere,
|
|
95
|
si
illa a me abalienatur atque abducitur.
|
|
|
Ps.
|
|
|
Quid
fles, cucule? vives. Cal. Quid ego ni fleam,
|
|
95
|
quoi
nec paratus nummus argenti siet
|
|
|
neque
libellai spes sit usquam gentium?
|
|
|
Ps.
|
|
|
Vt
litterarum ego harum sermonem audio,
|
|
100
|
nisi
tu illi lacrumis fleveris argenteis,
|
|
|
quod
tu istis lacrumis te probare postulas,
|
|
100
|
non
pluris refert quam si imbrem in cribrum geras.
|
|
|
verum
ego te amantem, ne pave, non deseram.
|
|
|
spero
alicunde hodie me bona opera aut hac mea
|
|
105
|
tibi
inventurum esse auxilium argentarium.
|
|
|
atque
id futurum unde unde dicam nescio,
|
|
105
|
nisi
quia futurum est: ita supercilium salit.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Vtinam
quae dicis dictis facta suppetant.
|
|
|
Ps.
|
|
|
Scis
tu quidem hercle, mea si commovi sacra,
|
|
110
|
quo
pacto et quantas soleam turbellas dare.
|
|
|
Cal.
|
|
|
In
te nunc omnes spes sunt aetati meae.
|
|
110
|
Ps.
|
|
|
Satin
est, si hanc hodie mulierem efficio tibi
|
|
|
tua
ut sit, aut si tibi do viginti minas?
|
|
|
Cal.
|
|
|
Satis,
si futurumst. Ps. Roga me viginti minas,
|
|
115
|
ut
me effecturum tibi quod promisi scias.
|
|
|
roga,
opsecro hercle. gestio promittere.
|
|
115
|
Cal.
|
|
|
Dabisne
argenti mi hodie viginti minas?
|
|
|
Ps.
|
|
|
Dabo.
molestus nunciam ne sis mihi.
|
|
|
atque
hoc, ne dictum tibi neges, dico prius:
|
|
120
|
si
neminem alium potero, tuom tangam patrem.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Di
te mihi semper servent. verum, si potest,
|
|
120
|
pietatis
causa--vel etiam matrem quoque.
|
|
|
Ps.
|
|
|
De
istac re in oculum utrumvis conquiescito.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Oculum
anne in aurem? Ps. At hoc pervolgatumst minus.
|
|
125
|
nunc,
ne quis dictum sibi neget, dico omnibus
|
|
|
pube
praesenti in contione: omni poplo,
|
|
125
|
omnibus
amicis notisque edico meis,
|
|
|
in
hunc diem a me ut caveant, ne credant mihi.
|
|
|
Cal.
|
|
130
|
St,
tace opsecro hercle. Ps. Quid negoti est? Cal. Ostium
|
|
|
lenonis
crepuit. Ps. Crura mavellem modo.
|
|
|
Cal.
|
|
|
Atque
ipse egreditur intus, periuri caput.
|
|
|